Адміністратыўнае права: Курс лекцый (Тэмы 1-17: Дзяржаўнае кіраванне і выканаўчая ўлада. Кіраванне галінамі народнай гаспадаркі), страница 2

Па канстытуцыі 1994 года нароўні з паняццем дзяржаўнае кіраванне уведзены тэрмін “выканаўчая ўлада”. Згодна арт. 95 прэзідэнт РБ з’яўляецца кіраўніком дзяржавы і выканаўчай улады. У арт. 106 для рэалізацыі паўнамоцтваў выканаўчай ўлады ў галінах эканомікі, знешняй палітыкі, абароны, нацыянальнай бяспекі, аховы гражданскага парадку і іншых сферах дзяржаўнага кіравання пры прэзідэнце РБ ствараецца кабінет міністраў.

Прыкметы дзяржаўнага кіравання:

1.  Дзяржаўнае кіраванне – гэта канкрэтны від дзейнасці па ажыццяўленню адзінай дзейнасці ўлады, маючы функцыянальную і кампетэнцыённую спецыфіку, адрозніваючую яго ад іншых відаў рэалізацыі дзейнасці ўлады.

2.  Дзяржаўнае кіраванне – дзейнасць выканауча-распарадчага характару. Асноўным накірункам яе дзейнасці з’яўляецца  выкананне   г. зн. Правядзенне ў жыццё законаў, падзаконных нарматыўных актаў. Гэта мэта дасягаецца скарыстоўваннем юрыдычна-уладальных паўнамоцтваў (распарадчасць).

3.  Дзяржаўнае кіраванне – прэрагатыва спецыяльных субъектаў, абагуленна вызначаных як выканаўча-распараджальныя органы дзяржаўнай улады, кіравання.

4.  Дзяржаўнае кіраванне – выканаўчая дзейнасць, ажыццяўлённая ў працэсе штодзёнага і непасрэднага кіраўніцтва гаспадарчым, сацыяльна-культурным, адміністратыўна-палітычным будаўніцтвам.

5.  Дзяржаўнае кіраванне – падзаконная дзейнасць, ажыццяўлённая на аснове і па выкананню законаў. Гэта дзейнасць *********.

Гэта аснаўныя прыкметы дзяржаўнага кіравання.

Спецыфічныя прыкметы: 

1.  Вертыкальнасць (субардынацыйнасць і іерархічнасць) сістэмы выканаўча-распараджальных органаў.

2.  Юрыдычна-уладарныя паўнамоцтвы рэалізуюцца гэтымі органамі ў адміністрацыйным парадку (пазасудовым).

3.  Прадугледжваецца магчымасць па дзеючаму заканадаўству адміністратыўная праватворчасць – спалучэнне правапрымянення з праваўстанаўленнем.

4.  Уключэнне ў механізм дзяржаўнага кіравання не толькі выканаўча-распараджальных органаў, але і ўсіх іншых звенняў кіраўнічага апарату (напрыклад адміністрацыя дзяржаўных прадпрыемстваў, арганізацый, устаноў).

У такім выглядзе органы дзяржаўнага кіравання разглядаюцца ў якасці выканаўчага апарата дзяржаўнай улады.

3.   Прырода выканаўчай улады характарызуецца двума момантымі:

1.  Мае дзяржаўны характар і ўзнікае ў якасці самастойнай галіны ў развітых дэмакратычных краінах.

2.  Вызначальную ролю ва ўзнікненні выканаўчай улады адыгрывае суб’ектыўны фактар.

На працягу 10-годдзяў дзяржаўна-прававая навука і практыка жыцця знаходзілася пад уплывам лозунгу “Уся ўлада Саветам”. Аднак палажэнне гэтага лозунга ў практыцы не адпавядала рэальнасці. У рэальным жыцці ўлада Саветаў падзялялася. У іх структуры выдзяляліся прынцыпы: падзяленне працы. Саветы для выканання сваіх жа рашэнняў стваралі выканкамы. Выдзялялася судовая улада, але Саветы прымалі ў іх непасрэдны ўдзел.

У 1994 годзе Беларусь прыняла Канстытуцыю, разлічаную на дэмакратызацыю. У арт. 6: “дзяржава грунтуецца па прынцыпу падзелу улад заканадаўчай, выканаўчай і судовай. Дзяржаўныя органы ў межах сваіх паўнамоцтв самастойны, яны стрымліваюць, ураўноўваюць адзін аднаго.

Асаблівасці выканаўчай улады:

1.  Выканаўчая ўлада прадстаўляе сабой адносна самастойную галіну адзінай дзяржаўнай улады РБ, якая ўзаемадзейнічае з заканадаўчай і судовай яе галінамі.

2.  Выканаўчая ўлада самастойна, але толькі ў функцыянальна-кампетэнцыяльным сэнсе, яе можна ахарактарызаваць у якасці падсістэмы ў межах адзінай сістэмнай дзяржаўнай улады.

3.  В/у абавязковы атрыбут дзяржаўна-уладарнага механізму, пабудаванага на прынцыпе падзела ўлад. Яна заўсёды існуе нароўні з заканадаўчай і судовай уладай.

4.  В\у як і любое іншае праяўленне ўладарных паўнамоцтваў, ёсць здольнасць і магчымасць аказваць пэўнае ўздзеянне на дзейнасць, паводзіны, на права і магчымасць падпарадкаваць іншых сваёй волі.

5.  В/у, з’яўляючыся галіной адзінай дзяржаўнай улады, не ********** з відамі дзяржаўнай дзейнасці. Адпаведны від такой дзейнасці не сама ўлада, а толькі форма яе практычнай рэалізацыі. Выканаўчая ўлада – гэта не адно і тое ж, што выканаўчая дзейнасць.