1. Статутныя, якія указваюць на становішча грамадзяніна. Яны маюць універсальнае значэнне (права на жыццё, карыстацца роднай мовай, забарона на высылку або выдачу іншай дзяржаве на прымусовую працу).
2. Іншыя адэкватныя тым сферам, у якіх яны могуць рэалізовывацца (прыватныя – асабісты недатык (неприкосновенность), недатык прыватнага жыцця; сацыяльна-эканамічныя – права на незабароненную прадпрыймальную дзейнасць, права прыватнай уласнасці; сацыяльныя – на сацыяльную абарону, адукацыю, сацыяльна-культурныя – на свабоду літаратурна-мастацкай творчасці, на удзел у культурным жыцці; палітычныя правы – на свабоду слова, правядзенне мітынга).
Ва узаемадзейнасці з кіраўнічымі структурамі (органаў дзярж. кіравання) рэалізуюцца:
1. Права граждан удзельнічаць у кіраванні дзяржавай, як асабіста, так і праз сваіх прадстаўнікоў.
2. Права граждан на паступленне на дзярж. службу.
3. Права граждан на аб’яднанне, ствараць прафсаюзы.
4. Права граждан на правядзенне сходаў, мітынгаў, дэманстрацый.
5. На змяненне прозвішча, імя.
6. Звяртацца асабіста і накіроўваць індывідуальныя і калектыўныя звароты ў дзярж. органы.
7. На свабоду і асабісты недатык.
8. На недатык жылля.
9. На перамяшчэнне.
10. Свабодна атрымліваць, перадаваць і ствараць і распаўсюджваць інфармацыю любым законным спосабам, за выключэннем звестак дзяржаўнай тайны (закон “Аб дзяржаўных сакрэтах” 29.11.94г.).
11. На кампенсаванне дзяржавай страт, нанесенных супрацьзаконнымі дзеяннямі органаў дзяржаўнай улады, або іх службовымі асобамі.
Грамадзяне Беларусі выконваюць і абавязкі:
1. Плаціць падаткі і зборы.
2. Ахоўваць прыроду і навакольнае асяроддзе.
3. Беражліва адносіцца да прыродных багаццяў.
4. Абараняць айчыну.
Найважнейшым абавязкам грамадзян з’яўляецца: выкананне а/п норм і заснаваных на іх законных патрабаванняў органаў дзярж. улады, і іх службовых асоб.
У сістэму адмін. праў уваходзіць значная колькасць норм, устанашліваючых прававы рэжым аховы ўласнасці, аховы навакольнага асяроддзя, рэжым захавання культурных каштоўнасцей. Устанаўленае прававое рэгуляванне адукацыі, рэжым аховы здароўя, грамадскага парадку і барацьбы з антыграмадскімі учынкамі. Выхаванне гэтых норм з’яўляецца абавязкам грамадзян.
Да абавязку адносяцца: выкананне законнасці і дысцыпліны ў дзяржаўным кіраванні, выкананне спецыяльных забарон (забарона займацца пэўнай дзейнасцю (медыцынскай) без спецыяльнай адукацыі); атрымліваць дазволы на шэраг дзеянняў (набыццё агнестрэльнай зброі).
Працэс рэалізацыі гражданамі суб’ектыўных правоў і юрыдычных абавязкаў замацаван нормамі адм. права, мяркуе здзяйсненне імі юрыдычных дзеянняў: правамерныя і неправамерныя.
Правамерныя дзеянні вынікаюць з абавязкаў. Праяўляюцца ў добраахвотным іх выкананні, выкананні патрабавання законнасці. Правамерныя дзеянні могуць звязвацца як з правамі, так і з абавязкамі. Да правамерных дзеянніў, якія звязаны з рэалізацыяй грамадзянамі сваіх правоў можна аднесці такія, якія скіраваны на:
1. Фактычнае скарыстоўванне сваяго права.
2. Набыццё законных праваў (заява аб паступленні ў ВНУ).
3. Абарону парушаных правоў (падача скаргу).
Правамерныя дзеянні, вынікаюць з абавязкаў, праяўляюцца дабраахвотным іх выкананнем.
Неправамерныя – утвараюць супрацьпраўныя дзеянні, адміністратыўныя правапарушэнні, якія цягнуць адміністратыўны прымус. У выпадку матэрыяльнай шкоды можа наступаць і цывільная прававая адказнасць.
3. Гарантыі правоў.
У юрыдычнай літаратуры абгрунтавана выдзелены як надзвачайна важныя адм/прававыя гарантыі правоў і свабод грамадзян.
Першапачатковым і універсальнам гарантам можа быць толькі закон.
Для таго, каб закон мог выконваць функцыі гаранта, ён павінен адпавядаць шэрагу ўмоў:
1. Эканам. і паліт. сітуацыі.
2. Павінен быць падрыхтаваны, выпрацаваны і выкананы на высокім прафесійным узроўні і з’яўляцца арганічным звяном прававой сістэмы.
3. Утрымліваць замест дэкларацыі канкрэтныя нормы і мех-мы іх рэалізацыі.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.