Определение неудовлетворительной структуры баланса и прогнозирование банкротства предприятия. Дисконтирование по простым процентам. Общие принципы управления пассивами. Системный подход к управлению пассивами (материал изложен белорусским языком), страница 7

Ме-	Дахол да ўп-	Пра-	Прыбытак	Адлічэнні на па-	Прырост
сяцы	латы пра-	цэнты	(сл2-	паўненне ўласных	капіталу
	цэнтаў за	за крэ-	слЗ)	абаротных сродкаў	(сл4 + сл 5)
	крэдыт	дыт
1	2	3	4	5	6
1	40	30	10	16	26
2	40	33	7	16	23
3	40	35	5	16	21
4	40	37	3	16	19
5	40	40	—	16	16
6	40	42	_2	16	14
Падра-
хунак	240	217	23	96	119

Аднак давайце ўявім, што гандлёвае прадпрыемства не змагло да-сягнуць такой высокай абарачальнасці крэдыту і яго фактычная аба-рачальнасць за 6 месяцаў склала толькі 5 абаротаў, а пераменныя вы-даткі без працэнтаў за крэдыт не змяніліся і засталіся на ўзроўні 14,7%. У такім выпадку, як вынікае з табл. 5.5, першы месяц выкары-стання крэдыту прьінясе страты на суму 10 млн р. Аднак паколькі адлічэнні на папаўненне ўласных абаротных сродкаў застаюцца ў абароце прадпріыемства, эрозія капіталу складзе

8 + (-10) = -2млнр.,

велічыня якой з кожным месяцам узрастае і за шэсць месяцаў дасягае 54 млн р.

Кіраўніцтва прадпрыемства павінна мець на ўвазе і магчымасці горшых наступстваў, звязаных з замаруджанай абарачальнасцю крэ-дытаў пры адначасовым росце выдаткаў абарачэння ў выніку павы-шэння тарыфаў на аўтатранспартныя паслугі, энерганосьбіты і г. д.

Няхай у нашым прыкладзе:

а)         фактычныя пераменныя выдаткі абарачэння гандлёвага прадпрыемства склалі велічыні, паказаныя ў сл. 14 табл. 5.6;

б)         абарачальнасць  крэдыту  засталася   на  ўзроўні   папярэдняга прыкладу;

в)         прадпрыемства не мае магчымасці павялічыць гандлёвую нацэнку.

Пры такой сітуацыі выкарыстанне крэдыту дасць вынік, які пака-заны ў табл. 5.6. Як вынікае са зробленых разлікаў, з аТрыманых 700 млн р. крэдыту пасля заканчэння першага месяца яго выкарыстання ў абароце прадпрыемства застанецца

•І

700-17 = 683 млнр.

3 кожным месяцам гэта сума памяншаецца. Пасля заканчэння тэрміну, на які выдадзены крэдыт, у абароце застанецца толькі

700-153 = 547млнр.,

аднак пагасіць трэба будзе крэдыт у поўным аб'ёме, г. зн. 700 млн р.

Гандлёвыя прадпрыемствы практычна не маюць магчымасці ўплываць на велічыню працэнтнай стаўкі за крэдыт, але паменшыць яго негатыўныя наступствы можна за кошт паскарэння абарачаль-насці крэдыту. Для забеспячэння кіраўніцтва прадпрыемства патрэб-най шфармацыян фінансавы менеджэр павінен валодаць методыкай выканання адпаведных разлікаў. Гэтыя разлікі могуць быць выкарыс-

Табліца 5.5. Разлік эрозіі капіталу ў выніку недастаткова высокай абарачальнасці крэдыту пры нязменных выдатках абарачэння, млн р.

Табліца 5 6 Разлік эрозіі капіталу за кошт паніжэння абарачальнасці крэдыту і росту выдаткаў абарачэння, млн р.

станы і пры правядзенні перамоў з камерцыйным банкам на прадмет заключэння крэдытнагадагавора.

33. Цана ўласнага капіталу і банкаўскіх крэдытаў

Важнае значэнне ў кіраванні пасівамі набывае ацэнка вартасці капіталу. Цана капіталу — сума грашовых сродкаў, якую выплачвае прадпрыемства за атрыманыя з розных крыніц фінансавыя рэсурсы. У сувязі з тым, што агульная сума сродкаў, якую неабходна вы-плаціць за выкарыстанне рэсурсаў, атрыманых з розных крыніц, не-аднолькавая, цана капіталу залежыць ад яго структуры.

Паколькі капітал складаецца з уласнага і пазыковага, у працэсе ацэнкі яго неабходна раскласці на асобныя элементы па крыніцах ат-рымання, вызначыць цану кожнага элемента, а затым разлічыць ся-рэднеўзважаную вартасць капіталу. Паказчыкі, якія характарызуюць цану капіталу, разлічваюцца ў працэнтах і паказваюць, якую суму трэба заплаціць за атрыманне адзінкі капіталу з дадзенай крыніцы. Разлікі робяцца па гадавых даных.

Цана уласнага капіталу разлічваеіша па наступняй формуле

дзе ЦУК — цана ўласнага капіталу, %;

ЧПУ — чысты прыбытак, выплачаны ўласнікам прадпрыемства ў працэсе яго размеркавання за справаздачны перыяд;

 СВУК — сярэдняя велічыня ўласнага капіталу.

Чысты прыбытак, выплачаны ўласнікам прадпрыемства, складаецца з дывідэндаў акцыянерам, выплат працаўнікам за кошт створаных фондаў спажывання, выплачаных даходаў па ўкладах у сумесныя прадпрыемствы, пералічанай долі прыбытку вышэйшым ар-ганізацыям, якія з'яўляюцца ўласнікамі прадпрыемства, і іншых пла-цяжоў уласнікам. Разгледзім наступны ўмоўны прыклад. Няхай у аналізуемым перыядзе сярэдняя велічыня ўласнага капіталу прад-прыемства склала 19143 млн р., а ўласнікам прадпрыемства было вы-плачана чыстага прыбытку на суму 1643 млн р. У такім выпадку цана ўласнага капіталу прадпрыемства складзе

1643 *ЮО: 19143 = 8,58%.

У большасці выпадкаў цану ўласнага капіталу вызначаюць самі ўласнікі ў выніку ўстанаўлення велічыні дывідэндаў або працэнтаў на ўкладзены капітал у працэсе размеркавання чыстага прыбытку. Гэты паказчык сведчыць'аб той цане, якую прадпрыемства выплачвае за карыстанне капіталам уласнікаў (акцыянераў, заснавальнікаў, пайш-чыкаў і г. д.).

Цана банкаўскіх крэдытаў разлічваецца наступным чынам:

дзе ЦБК — цана банкаўскіх крэдытаў,%;

СПБК — стаўка працэнтаў за банкаўскі крэдыт, %;

РСПП — разліковая стаўка падатку на прыбытак, выражаная ў дзесятковых дробах;

УВБК — узровень выдаткаў па прыцягненні банкаўскіх крэды-таў, выражаны ў дзесятковых дробах.