Метрология и технические измерения отрасли: Лабораторный практикум, страница 2

Такім чынам, гэтыя фактары уплываюць на выніковую тэр-маЭРС. Тэрмаэлектрод (А), ад якога ў спаі з меншай тэмпературай ця-чэць ток да другога тэрмаэлектрода, прынята лічыць станоўчым, а другі (В) – адмоўным.

Кантактныя тэрмаЭРС пры аднолькавых тэмпературах спаеў роўныя па велічыні і накіраваны насустрач адна адной:

                                             (1)

Калі тэмпературы спаеў адрозніваюцца, то выніковая тэрмаЭРС контуру – сума кантактных тэрмаЭРС з улікам накірунка яго абходу:

                            (2)

або з улікам (1)

                           (3)

Выраз (3) з’яўляецца асноўным ўраўненнем ТЭП. З яго вынікае, што тэрмаЭРС залежыць ад рознасці функцый тэмператур t₁ і t₀. Калі забяспечыць t₀ = const, то

 і               (4)

Як правіла, t₀ = 0°С і па залежнасці (4) шляхам вымярэння тэр-маЭРС у контуры ТЭП можа быць знойдзена тэмпература t₁ у аб’екце вымярэнняў. Калі тэмпература халоднага спаю t₀ не роўна 0, то неабходна ўводзіць адпаведную папраўку.

У агульным выпадку любыя два разнастайныя праваднікі мо-гуць ужывацца ў якасці тэрмаэлектродаў, аднак на практыцы выка-рыстоўваецца абмежаванае спалучэнне сплаваў, якія валодаюць най-лепшымі метралагічнымі характарыстыкамі. У сувязі з  значнай нелі-нейнасцю статычнай характарыстыкі ТЭП, яе задаюць у выглядзе таб-ліц. У адпаведнасці з ДАСТ 3044–84 выпускаецца шэсць тыпаў тэх-нічных тэрмапар, характарыстыкі якіх прыведзены ў табл. 1.

Кожная мае свае перавагі і недахопы:

– ТХК – валодаюць найбольшай адчувальнасцю і высокай тэр-маэлектрычнай стабільнасцю пры тэмпературы да 600°С. Яны прыз-начаны для работы ў акісляльных і інертных асяроддзях. Недахоп: высокая адчувальнасць да дэфармацый;

– ТХА– валодаюць найбольш блізкай да прамой характарыс-тыкай. Прызначаны для работы ў акісляльных і інертных асяроддзях;

– ТПП – валодаюць высокай устойлівасцю да газавай карозіі, асабліва на паветры пры высокіх тэмпературах, і высокай надзейнасцю пры рабоце ў вакууме. Тэрмапары прызначаны для працяглай эксплу-атацыі ў акісляльных асяроддзях. Недахоп: высокая адчувальнасць тэрмаэлектродаў да любых забруджванняў, якія ўзнікаюць пры іх вырабу, мантажы або эксплуатацыі;

– ТВР – валодае магчымасцю працяглага выкарыстання пры тэмпературах да 2200°С у неакісляльных асяроддзях і ўстойлівасцю ў аргоне, геліі, сухім вадародзе і азоце. Недахоп: дрэнная аднаўляль-насць тэрмаЭРС.

Табліца 1

Характарыстыкі тыпаў тэрмапар у адпаведнасці з ДАСТ 3044–84

Заўвага. Прыблізны склад  тэрмаэлектродаў: хромель (90,5% Ni + 9,5% Сг); алюмель (94,5% Ni + 5,5% Al, Si, Mn, Co); копель (56% Сu + 44% Ni).

Межы дапушчальных адхіленняў тэрмаЭРС ад намінальнага значэння могуць быть вызначаны па формулах:

XK(L)            0,20 + 0,52·10^–3(t – 300)                300 < t < 800,

XA(K)            0,140 + 0,22·10^–3(t – 300)              300 < t < 1300,