Гомель в пламени войны. Зарождение подполья, страница 17

У гады акупацыі ў Гомелі і яго прыгарадах была створана шырокая остка падпольных камсамольока-маладзёжных груп і арганізацый. Іх дэейнасць накіроўвалі сакратары падпольнага а-бкама і гаржама ЛКСМБ Аркадэій Рудак, Іван Паля'коў, Аляк-еавдр Ісачакка, Сяргей Купцоў. Падпольны гаіркам ЛК'СМБ імеў надзейныя кансгоратыўныя кватэры ў горадзе і бяізкіх населе-ных пунктах. Часта сустракаліея падпольшчыкі на кватзрах В. Емяшыянавай па вул. Ціценскай, 25, М. Шалабасавай — па вул; Савецкай, 116, А. Трэсцінскай— па вул. Шлітальнай, 9, Я- Наза-равай — у в. Заліп'е, Н. Шафранскай — у в. Целяшы.

Шмат 'вынаходлівасці ў патрыятычнай дзейнасці іпраявіла падпольная камсамольска-маладзёжная група на чале з Іванам Жалезняіковым. Яна пачала дзейнічаць у першыя ж дні акупацыі. У склад яе ўваходзілі ў асноўньш маладыя людзі, былыя вучні б-й чыгуначнай шкшіы. Найбольш актыўнымі ўдзельнікамі групы былі іПётр Сцепанцоў, Косця Давыдоівіч, Зіна Баравікова, Люд-міла Мілейка, Вольга Лвмянкова, Алёна Арцёхава, Марыя Жа-лезня»ова, Людміла Захарава і інш. Прыкладам для маладьгх падпольшчыкаў быў іх баявы кіраўшк.

Іван Жалезняігоў нарадзіўся ў Гомелі ў 1924 годзе. 3 першых дзён акупацыі ўзяўся за стварэнне падполькай аргаюізацыі. У яе склад увайшла ўся ся'м'я Жалезняковых — бацька Іван Іванавіч, сёстры Вольга і Марьгя. Іх вернымі сябрамі была ся-м'я настаўні-каў Оемяноўскіх, жватэра якіх у .пас. Лешчынец стала адной з галоўных баз і месцаім збора падпольнай камсамольскай аргані-эацыі. Тут захоўваліся дакументы, медыкпменты, вьгбуховыя рэ-чывы. Часта на ікватэры Семяноўскіх хаваліся ад паліцыі пад-шольшчыкі і воіны Чырвонай Арміі, што выратаваліся з палону.

Свае першыя крокІ група пачала з распаўсюджвання зводак Савінфармбюро сярод насельніцтва Чыгуначнага раёна. Для іх прыёму камсамольцы выкарыстоўвалі радыёпрыёмнж, які пера-даў ім настаўнік фізікі 6-й чытуначнай школы I. Швадронаў. Яны вялі актыўную падрыхтоўку да дыверсійнай работы. У снежні 1941 гсда адважныя патрыёты ўзарвалі на ст. Гаспадарчая па-равоз. Паспяхова лраведзеная аперацыя натхніла іх на новыя подзвігі. У пачатку чэрвеня 1942 года група наладзіла трывалую сувязь з падпольным гаркамам камса'мола. На суетрэчы з Іва-нам Жалезняковым па даручэнню сакратара падпольнага гарка-ма камсамола Аляксандра Ісачанкі, які знаходзіўся ў атрадзе «Бальшавік», часта прыходзіла адважная разведчыца Ва-лянціна Блескгоа. Сам жа Іван Жалезнякюў уладікаваўся стрэ-лачнікам на чыгуначны івузел. Падпольшчыкі вялі назіра-нні, збі-ралі звесткі аб дыслэкацыі нямецкіх воінскк часдей, зенітных батарэй. Звесткі гэтыя перадав'аліся ў партызанскі атрад, а ад-туль — на Вялікую Зямлю.

Паступова група тсерайшла да дывераійнай дзейнасці. У ве-расні 1943 тода быў узарваны тэлефонна-тэлеграфны трансфар-матар на Палескім пераездэе, што «адоўга паралізаівала сувяэь Гомеля з Рэчыцай, Калінкавічамі і Жлобінам. У наступны раз падпольшчыікі трапілі ў м>еханічны цэх параівоізнага дэпо і вывелі са строю 3 станкі. На ст. Сартыравальная яны ўзарвалі эшалон, знішчыўшы паравоз і 11 вагонаў з аўтамашынамі³¹.

Высокую ацэнку дзейнасці Гоміельскага .каадсамольска-мала-дзёжнага падполля далі камандзіры і ікамкары партызанскіх ат-радаў, якія знаходзіліся ў прылягаючых да Гомеля лясных ма-сівах.

Вось што расказваў у сваіх успачМІнах камандзір Уваравіцкай партызанскай брыгады ім-я Шчорса А. П. Байкоў: «У жніўні 1942 года я размясціўся на паўночным захадзе ад Гом^еля на адлег-ласіді 40—45 «м. ад горада, у Прыдняпр>оўскіх лясах былога Ува-равіцкага раёна. Пасля прьгбыцця з савецкага тылу па заданню Цэнтральнага штаба партызанскага руху ў Гомельокую вобласць атрад рос з кожным днём. I да жніўня 1943 года вырас у бры-гаду, якая налічвала каля тысячы -байцоў. У окладзе іх знаходзілася больш чым 80% гомельскіх камсамольцаў і падлольшчыкаў (маецца на ўвазе, што яны складалі 80% саставу брыгады— М. С). Я і зараз выказваю вялікую падзяку гомельскаму камса-молу і яго кіраўнжахМ — сакратару абкама камсамола А. Д. Ру-даку і сакратару гаркама камсамола С. П. Купцову за тое, што яны аказалі ў той цяжкі час дзейепую даішмогу атраду, чпаслаў-шы св^аіх ібаявых сяброў. На працягу ўсёй дзейнасці атрадаў і брыгады са мвой падтрымлівалі цесную сувязь 5—7 падпольных кам<са.мольска--маладзёжных пруп гомельокага падполля, якія да-памагалі даставаць медыкаменты, эбірою, прадукты, а таксама збіралі агентурныя звесткі аб руху і размяшчэнні нямецкіх войск у Гомелі, якія я перадавіаў. у Цэнтралшы штаб партызанскага руху»³².