Гомель в пламени войны. Зарождение подполья, страница 15

Арышты рабочых праводзіліся пераваж«а ікамандамі СД гру-памі і па адньш, у цахах і на кватэрах. Усіх арыштаваных пры-возілі ў кантору завода, дзе нжмецкія афіцвры СД люта збівалі іх. Пасля гэтата да канторы пад'язджалі «рытыя брызентам ма-шыны, на экіх акрьгваўленых рабочых дастаўлялі ў гарадокуго турму. Назад адтуль ніхто ле вяртаўся.

ріабочыя завода, што опазналі шчаоце і радасць свабоднай Ярацы, не маоплі скарыцца тэірору і дэспатыэму ўл'ад, Нягледзя-чы на жорсткі рэжым, яны не схіліліся перад ворагам, а павялі актыўную рашучую барацьбу ўсімі мэгчьшымі і даступнымі ород-камі.

На заводзе ўэніклі дбайна заканспіраваныя падпольныя гру-пы. Па зразумелых прычынах аообныя з іх нават не былі звязаны ламіж сабой і дзейнічалі самастойна. Найбольш актыўнай і вы-ніюовай была група, на чале яікой стаяў Піваваіраў Мжалай Ва-сільевіч. У яе ўваходзілі М. ©етанаў, С. Кандраццеў, Г. Дзятлаў, I. Кавалёў, I. Анкудзінаў, В. Жалезняікоў, В. Ясіінскі, А. Валіковіч, Я. Слепявкоў,  М. Алімаў,  Р. Кдршіажоў,  Ф. Марозаў,   П. Папкоў,

I. Пупейка, В. Юсупаў, М. Зайцаў, А. Салмычоў, Алег і Рэім Яры-гіны, Я. Мерзаў, Ф. Кухараў, В. Кучаравы і інш.

Барацьба падпольшчыкаў насіла арганізаваны і мэтанакіра-ваны характзр. Дзеянні іх накіроўваў падполыны аператыўны цэнтр.

Кіраўнж групы Мікола Півавараў інеаднаразова сустіраяаўся з кіраўніцдаам цэнтра, якое перадавала яму лістоўкі дл^!я падгаоль-шчыкаў, зводікі Савінфармбюро і іншыя <матэрыялы. Падполь-шчыкі таіксама мелі свой радыёпрыёмнік, які быў устаноўлеяы «а каінспіратыўнай кватэры ла вул. Ауэрбаха, 29. На заводзе па-стаанна з'яўлялкя антыфашысцкія лістоўкі, зводкі Савінфарм-бюро, а ўслед за гэтым ламаліся станкі, інструменты. Выходзіші са строю саставы ў час знаходжання ыа пад'яздных пуцях. Чле-ны групы Г. Дзятлаў, Я. Слепянкоў, I. Каівалёў у красавіку 1942 года ўзарвіалі цяшік на ст. Пасажырокая. У маі ў кавальскім ца-ху быў узарваны ларавы молат, разбіты дэфектаскоп у калёсным цаху. Сам М. Півавараў вы»еў са строю каляаку «Дзвіна» ў па-равоза-зборачным цаху. Летам 1942 года М. Бетамаў, I. Кавалёў і С. Кандраццеў разукамллектавалі карусельны станок у меха-нічным цаху. Яны ж хавалі і каштоўны метал: бабіт, імедзь, бронзуАсобныя падпольшчыкі праз сваіх знаёмых даставалі пропус-кі, пасведчаінні, якія давалі магчымасць свабодна хадзіць па лініі чыгункі. У час такіх абходаў яіны закладвалі самадзельныя міны пад вагоны эшалонаў, што ішлі «а ўсход.

Фашысты доібра разумелі, што на ПВРЗ дзейнічае арганіза-ванае ладполле, аднак напасці на след патрыётаў ніяк «е маглі. Тэрмінова былі прыняты належныя меры. 3 Кёльна і Браслау прыбыў сіпецыяльны атрад жандармаў. He спадаявіаючыся на ,мяс-цовыя ор'ганы СД, жандармерыі і паліцыі, акупанты ўзмацівілі дзейнасць іваеннай контріразведкі.

У чэрвені 1942 года ў Гомель прыехаў адзін з супрацоўнікаў абвера, зондэрфюрзр Гартмап. Да ірэвалюцыі ён жыў доўг-і час у Расіі, у абверы яго лічылі спецыялктам па рускіх справах.

Гітлераўцы снав'алі па заводу, імкнучыся напасці «а след пад-полышчыкаў.  Кіраўнікі «Абвергрупы-315» Дрэйс і Гартман пры-клалі ўсе намаганні і сродікі, каб раокрыць ладпольную аргаяі-зацыю. Метадам шантажу, лодкупу, папроз ім удалося 'навербаваць ймііёнаў і правакатараў з найбольш несвядомай часткі на-■оельніцтва і сгварыць на заводэе сваю агентурную сетку. Праз іх гітлераўцы даведаліся аб тыім, што іпадполыіічыкі рыхтуюць буй-ную дыверсію — узрыў кіолародінаіга склада, што на доўгі чаіс парушыла б усю дзейнасць завода.

У «а-нцы 1942 года Гаірт.ман заслаў на ПВРЗ свайго агента Глушакова, якому ўручыў фіктыўныя дакументы савецкага раз-ведчыжа, а таксама газеты і зводкі Савінфармбюро. Здраднік увайшоў у давер да падполыпчыкаў. Сумесна з другім агентам па клічцы «Боб» Глушакоў быццам па даручэнню еакратара гар-кама партыі Е. I. Барыкіна пачаў окладаць епісы рабочых, яікія выказалі жадатне пайсці ў партызанскі атрад.