Гомель в пламени войны. Зарождение подполья, страница 11

20.06.1942 г. Бороднн Тнмофей Степаяіовмч¹⁵.

«Дорогне Ыоп роднтелн н 'братья'—пісаў 9 мая 1942 года Іван Шылаў. — Я сейчас нахол<усь в тюрьме. Обвннення предьявляют оч&нь вескне. В обіцем, прндется распроіцаться с жнзнью. Ну, что же делать? He я первый « не я, по-івндн'мому, іпоследннй. По-этому прошу здорово не огорчаться. Знайте, что я умнраю, любя вас, мон дорогне роднтелн, свою жену н дочку, любя свою Родн-ну. Еслн когда-нн-будь найдется моя семья, то пусть это пнсьмо напомннт ей о поіследннх днях моей жнзнн. Уцелел я іна фронте но не уцелел до-ма. Вполне понятно, но это пусть не огорчает мою семью. Ссгодня было первое следствпс, а в понедельнш, 11 мая будет второе, ігде будут бнть н пытать. Я боюсь, как бы нз-за этого пустяіка не пострадалн н Вы. На этом кончаю сегодвя. Бу-дет возмоЖ'Ность — наігашу еіде. А пока прошайте. Целую всех. Ваш Ваня»¹⁶.

19 чэрвшя 1942 ігода, за дзень да расстрэла, Шылаву ўдалося перадаць з турмы апоШ'Няе пісьмо, у якім ён «апісаў:

і«3дравствуйте, тётя н дядя! Сегодня, как н всегда, ія жду, прн-танв дыханне, жду кончнны своей судьбы. Но за последнее вре-мія я уже іпрнвыік к этому н хладнокровно жду 'конца. Вчера на-шн ребята передалн, что вы бьшн вдівоём, я очень рад, что вы по-говорнлн с людьмн, сндяіцймн со міной в одной ікамере. В отйо-шеннн здороівья я нем>ножко поправялся, последнее время нет уже такнх голювокружеБнй, как раньше. Хочется мне одного, в случае чего, чтобы вас іге трогалн, іхотя бы сохраошть память обо 'мне...»¹⁷.

На досвітку 20 чэрввня фаішысцкія жаты пакаралі смерцю Ц. С. Барадзіна, I. Б. Шылава і іх сяброў¹⁸. Услед за імі ў гэтыім жа 1942 годзе былі высачаны і раостраляны В. С. Кдслова, Н. Я. Карпевка, Н. С. Жалезнякоў. У смяротнай сутычцы з ворагам за-гінулі Р. П. Гапееў, К- С. Пупынін, М. I. Сачыўка, браты Угрума-івы, П. I. Чьюц'якова.

Мужна загінуў і Р. I. Цімафібенка. У час масавых арыштаў яго не было ў горадзе, ён знаходзіўся «а сувязі з падоольным гаркамам партыі. Праз шмат гадоў былы член падпольнага гар-кама партыі Я. I. Рамбаеў успамінаў: «На гэты раз Е. I. Бары-кі;н паставіў перад Раманам Іларыёнавічам надзвычай цяжкую задачу — відазмяніць структуру падполля і падабраць надзейных сувязных, ловыя каінспіратыўны-я ікватэры».

Вяртаючьюя з лесу, Р. I. Цімафеенка накіраваўся іна канспі-іратыўную кватэру па вул. Песіна, 57, дзе жыла работнііца чыгуначнага вучылішча Наталля Карпенка. Адчуўшы небяспеку, ен хацеў пайсці ў іншае месца, але «е паспеў: тут была наладжана засада. Гранатай ён параніў двух гітлераўцаў, але і сам загінуў у няроўнай еутычцы.

Такім жа чьгаам у выніку недастатковай канспірацыі і піль-насці, адсутнасці неабходнага вопыту работы ў падполлі былі высачаіны нямецкай контрразведкай і знішча«ы ў канцы 1941 — сярэдзіне 1942 гадоў групы В. I. Сухава, М. Д. Жызнеўскага, М. К. Міненкі, Д. Я- Навумавай, Д. Е. Скарыны.

Смерць Ц. С. Барадзіяа і яго баявых сяброў, спыненне дзей-«асці падпольнага аператыўнага цэнтра, знішчэвне асобных лруп з'явіліся імоцным ударам па гамельскаму падполлк). Аднак ба-рацьба працягвалася. На Мі©сца загінуўшых барацьбітоў устава-лі новыя атрады. Жорсткія ўдары ворага хоць і аслабіді, але не знішчылі падполле.

Гарадскі камітэт партыі, камандаванне партызанскага атра-да, прааналіза.ваўшы прычыны правалу падполЛ'Я, зрабілі вывад, што галоўны яедахіоп падпольных аргаяізацый заключаўся ў тым, што большасць падпольшчыкаў не ведала правіл канспірацыі. Было шмат выпадкаў, калі ўдзельнікі груп наладжвалі сходы, вялі іх пратаколы, калектыўна слухалі радыёперадачы, захоўва-лі спісы членаў арганізацыі, тэксты зваротаў, не праяўлялі на-лежнай піліьінасці ў час прыёму «овых людзей у сэае арганісацыі.

Прайшлі гады, цапер мы можам больш дакладна глянуць на гэтыя аб'ектыўныя і суб'ектыўныя прычьшы. Галоўная з іх за-«лючалася ў тым, што барацьбу з захопнікамі вялі людзі мірных прафесій і заняткаў. Часта яны рабілі гэта пеасцярожна, бо не В'едалі, як дзейнічаць. He хапала зброі, івы-буховых рэчьгоаў. Да таго ж .разведвальныя органы акупантаў у барацьбе з падпол-лем выкарыстоўвал; самыя гінюсныя і вытанчаныя метады.