Гомель в пламени войны. Зарождение подполья, страница 12

Партызанскі атрад «Балышавік» і падпольны гаркам партыі вясной 1942 года вярнуліся з чачэрскіх у гомельскія лясы. Аоноў-ным месца'м іх дыслакацыі стала міжрэчча Сажа і Дняпра. 3 першых дзён вяртання ў родныя мясціны гаркам, камандаваіше атрада ўзмацнілі сувязь і свой уплыў на гарадское падполле. На суів'язь з групамі неаднаразова выходзіў сакратар падпольнага гаркама камсаадола А. Л. Ісачажа, члены гаркама камса'мола С. П. Купцоў, Ф. П. Котчанка, партызайскія разведчыкі.

Трэба было наладзіць сувязь з гарантыяй на трываласдь, стварыць на подступах к гораду некалькі жропак з тым разлікам, што ласля магчымаіга правалу адной з іх ©ыручыць другая. А для гэтага патрэбны былі надзейныя людзі. Такімі «непрыюметнымі» і найбольш падыходзячымі на ролю сувязных, як і раней, аказа-ліся дзяўчаты. I першай пасля правалу аператыўнага цэнтіра на сувязь з Гомелем накіравалі сувяэную Ганну Кірьнкаву. У гора-дзе жылі яе сяброўкі-яавучэнкі. Але як выйсці з імі на сувязь? На дапамогу прыйшоў Я. I. Рамбаеў, які «апісаў запіску пакіну-таму ў горадзе на падпольнай рабоце Ф. С. Вароніну. Да апош-няга і накіравалася Ганна.

3 першых дзён івайны дапамогу падлольшчьнкам аказваў ву-чань 11-й школы Валянцін Ермаковіч. Яшчэ да акупацыі горада ён пастаіяінна патруляваў па вуліцах са старэйшымі. Назіраль насць і пільнасць дазвалялі яму апазна'ваць дыверсантаў і шпіё-паў. У штабе апалчэнцаў ён пазнаёміўся з М. Д. Жыэнеўскш. Ка-лі яемцы акупіравалі Гомель, Валянцін часта заходзіў да яіго на кватэру. Апошні даў заданне юнаму падтіольшчыку дастаць ра-дыёпрыёмнік. Па частіках прыёмнік леранеслі на кватэру М. Д. Жызнеўскага, а затым устанавілі яго^ ў падвале дома. Уваход ту-ды быў заімаскіраваны. Тут жа стаяла пішучая машынка. Пры-'маілі і распаўсюджвалі зводкі Савшфармбюро, лістоўкі, звароты.

Калі арыштавалі М. Д. Жызнеўскага, В. Ермаковіч пакінуў Гомель і накіраваўся ў в. Рандоўка, што пад Гюмелем, дзе нека-торы час хаваўся ў знаёмых, чакаючы зручнага моманту, 'каб па-дацца ў іпартызанокі атрад. У вёаку часам заязджалі фашьюты. У аднаго п'янага немца Ерімаковіч выцягнуў з кабуры пісталет.

У Рандоўцы ён пазнаёміўся з партыза«окім сувязным, які і дапамог яму прабрацца ў партызанскі атрад, дзе Валянцін стаў разведчьжам¹⁹.

Складаныя і небяспечныя даручэнні выжонвалі С. П. Купцоў, Ф. П. Котчанка, В. К. Цясёлкіін. Шмат зрабіў для наладжвання сувязей з гомельскім падполлем сакратар падпольнага гаркама «амсамола Аляіксандр Ісачанка. Рызыкуючы жыццём, ён неадна-разова хадзіў у горад, сустракаўся з падпольшчыкамі,  падбіраў

надэейныя явачныя кватэры. У партызанскім атрадзс Аляксандр праявіў сябе адважіным ладрыўніком. На працягу лета і восені 1942 года ён з дыверсійнай групай узарваў 6 эшалонаў з жывой сілай і тэхнікай ворага. Мужны патрыёт, важак і ўлюбёкец го-мельокай .моладзі, Саша Ісачанка па-геройску загінуў 8 кастрыч-ніка 1942 года пры выкананні баявога задання²⁰.

ПАТРЫЁТЫ ЧЫГУНКІ

У 1942 годзе аажінейшым ■аб'ектам дыверсійнай дзейнасці гю-мельокаіга падполля стаў чыгуначны вузел, які займаў стратэгіч-нае значэнле ў франтавых перавозках акупантаў. Яны лрадттры-малі ўсё імагчьшае, каб »е далусціць сюды падпольшчыжаў і ар-мейокіх разведчыкаў. Тым не менш тут дзейнічалі некалькі пар-тыйна-камсамольскіх і патфыятычных груп,' якія наносілі вялі-кую шкоду акупантам: разбуралі істанцыйную гаспадаріку, рабілі ўсе магчыіміае, жаб у паіравозньш дэпо ла'каматывы прастойваліі на рамонце па 40—50 гадзін.

Падполькую прупу ў паравозным дэпо ўзначаліў Аляксандр Цімафеевіч Брыкс. Да вай-ны ё« працаваў тут памочйікам машы-ніста. У жніўні 1941 года А. Ц. Брьжс быў пакінуты Чыгуначным РККП(б) Б для ладпольнай работы ў тыле ворага. У пграсні 1941 ігода ён уладкаваўся ў дэпо дзяжурмьш качапарам і ства-рыў мседную згуртаваную падпольную прупу, Яе актыўнаія дзен-насць пачалася ў жастрычліку 1941 года. Падпольшчыкі (сярод іх брат Аляксандра Мікашіай Брыкс — слесар дэпо, Яўген Емяль-_іянаў _ качагар дэпю, Яўген Хаміч — рабочы чыгункі) насыпалі ў буксы і тэндіары лараівозаў 'пясок, рвалі дышлы параівозаў, пса-ваілі водаправоды, здзяйенялі іншыя дывеірсіі, івыводзячы такім чымам са строю паравозны ларк. Адначасова лрупа вял^;а шыро-кую палітычтю работу сярод ра^;бочых дэпо, ряспаўсюджвала ў горадзе лістоўкі.