Крэдытны рынак з'яўляецца асноўнай крыніцай кароткатэрмі-новых грашовых рэсурсаў. Аднак пры высокіх тэмпах росту працэнт-ных ставак камерцыйных банкаў выкарыстанне банкаўскіх крэдытаў становіцца не выгадным для акцыянераў, бо плата за крэдыты пера-вышае норму прыбытку на ўкладзены капітал у вытворча-гаспа-дарчую дзейнасць іх прадпрыемства. Зварот гэтых крэдытаў і выпла-та працэнтных ставак па іх зафіксаваны, таму іх нявыплата можа прывесці прадпрыемства да банкруцтва. Нават выпуск прывілейных акцый заключае ў сабе дадатковую фінансавую рызыку для ўладаль-нікаў звычайных акцый, паколькі па гэтых акцыях аб'яўленыя дыві-дэнды ў любым выпадку прыдзецца выплачваць.
Галоўным прынцыпам у вырашэнні задач кіравання пасівамі з'яўляецца прынцып дастатковасці рэсурсаў. Мабілізаваных рэсурсаў павінна быць столькі, колькі іх трэба для прыбытковай і ўстойлівай дзейнасці прадпрыемстваў. Таму адначасова з рэгуляваннем струк-туры актываў неабходна рэструктурыраваць пасівы, зніжаючы па магчымасці выдаткі на прыцягненне фінансавых рэсурсаў.
Другі прынцып заключаецца ў тым, што структура крыніц фі-нансавання дзейнасці прадпрыемства павінна быць адэкватнай струк-туры яго актываў, паколькі ад гэтага залежыць яго фінансавая ўстойлівасць. Напрыклад, крыніцай фінансавання асноўных сродкаў павінны быць доўгатэрміновыя пасівы, да якіх адносяцца ўласны капітал і доўгатэрміновыя пазыкі. Выкарыстанне для гэтых мэт ка-роткатэрміновых крэдытаў рызыкоўна, так як і выкарыстанне ўлас-нага капіталу для фінансавання бягучых актываў можа аказацца эка-намічна не рацыянальным.
Безумоўна, тут не можа быць адзіных для ўсіх выпадкаў рэкамен-дацый. Прыняцце адпаведных кіраўніцкіх рашэнняў павінна грунта-вацца на даставерным аналізе прыбытковасці і абарачальнасці асоб-ных груп актываў у цеснай сувязі з цэнамі і тэрмінамі залучэння капіталу. Напрыклад, рост крэдыторскай запазычанасці ва ўмовах інфляцыі паляпшае фінансавае становішча прадпрыемства, паколькі з яўляецца фактычна бясплатнай крыніцай сродкаў. Аднак гэты рост, з другога боку, павялічвае рызыку неплацёжаздольнасці і пры адсутнасці на прадпрыемстве абгрунтаванага кароткатэрміновага фінан-савага планавання і наяўнасці дэфіцыту высокаліквідных цякучых ак-тываў можа прывесці да банкруцтва.
Трэці прынцып датычыць выкарыстання пазыковых сродкаў. Суаднясенне паміж уласным і пазыковым капіталам павінна быць такім, каб можна было забяспечыць максімізацыю прыбытку прадпрыемства на ўласны капітал і яго фінансавую ўстойлівасць. Сувязь паміж структурай пасіваў і прыбыткам прадпрыемства дастаткова відавочна праяўляецца галоўным чынам у так званым "эфекце фінансавага рычага", адпаведна якому павышэнне нормы прыбытку на ўласны капітал магчыма дасягнуць шляхам выкарыстання пазыковых срод-каў пры ўмове, што працэнт па пазыках будзе меншым, чым рэнтабельнасць актываў прадпрыемства.
Пад рэнтабельнасцю актываў прадпрыемства або нормай прsбытку на ўкладзены капітал трэба разумець дачыненне балансавага прыбытку ў гадавым вылічэнні да сумарнай вартасці актываў. Рэнтабельнасць уласнага капіталу або норма прыбытку на ўкладзены капітал — адносіна чыстага прыбытку (пасля выплаты працэнтаў за крэдыты і падаткаў) да балансавай вартасці ўласных сродкаў.
У працэсе кіравання фінансамі выкарыстоўваюцца такія прыёмы, як вытворчы і фінансавы леверыджы (рычагі). Выпгворчы леверыдж — патэнцыяльная магчымасць уплываць на валавы даход шляхсш змянення структуры сабекошту і аб"ёму выпуску. Пад структурайрай сабекошту маецца на ўвазе суаднясенне пастаянных і пераменных выдаткаў.
За кошт росту аб'ёмаў вытворчасці і рэалізацыі прадпрыемства мае магчымасць паменшыць цяжар пастаянных выдаткаў і па-вялічыць прыбытак. Аднак рост аб'ёмаў вытворчасці пры немагчы-масці паскорыць абарачальнасць цякучых актываў патрабуе па-велічэння іх аб'ёмаў, што не магчыма без адпаведных змяненняў аб'ёму і структуры пасіваў. Патэнцыяная магчымасць уплываць на прыбытак прадпрыемства шляхам змянення аб"ёму і структуры пасіваўносіць назву фінансавага леверыджа.
Больш дэтальна механізм уздзеяння вытворчага і фінансавага ле-верыджаў разгледзім ў наступным раздзеле дапаможніка, а ў гэтам раздзеле на лічбавым прыкладзе пакажам, што сукупнае ўздзеянне вытворчага і фінансавага леверыджаў не заўсёды вядуць да росту прыбытку прадпрыемства. Гэта сукупнае ўздзеянне абагульняецца фінансавай катэгорыяй, якая носіць назву вытворча-фінансавага леверыджа.
Вытворча-фінансавы леверыдж — метад кіравання актывамі і пасівамі шляхам выкарыстання ўзаемасувязі такіх паказчыкаў, як выручка, пераменныя і пастаянныя выдаткі, структура пасіваў і ца-на пазыковых сродкаў. Змяненне аб'ёму і структуры пасіваў заўсёды вядзе за сабой змяненне структуры сабекошту і аб'ёму выпуску..
Аднак нават пры эканамічна выгадным выкарыстанні пазыковых сродкаў іх не павінна быць вельмі шмат, паколькі павелічэнне долі пазыковых сродкаў у крыніцах фінансавання дзейнасці прад-прыемства непазбежна вядзе да павышэння яго залежнасці ад крэды-тораў. Павышаецца таксама рызыка для інвестытараў, якія ўклалі свае сродкі ў гэта прадпрыемства.
Велічыня суаднясення паміж уласным і пазыковым капіталам, якую можна прызнаць для канкрэтнага прадпрыемства нармальнай, залежыць ад цэлага шэрага макра- і мікраэканамічных асаблівасцей нацыянальных фінансаў, галін і відаў дзейнасці. Кожнаму прадпрыемству неабходна вызначыць суаднясенне ўласных і пазыковых срод-каў для канкрэтнага перыяду, якое забяспечыць дастатковую фінансавую ўстойлівасць і абарону інтарэсаў яго інвестытараў. У галінах з высокай абарачальнасцю актываў бяспечным можа быць значна больш высокі ўзровень запазычанасці ў параўнанні з галінамі з нізкай абарачальнасцю актываў.
Для акцыянерных таварыстваў важным з'яўляецца такі прынцып кіравання пасівамі, як забеспячэнне балансу зацікаўленняў асноўных удзельнікаў прадпрыемства. Розная зацікаўленасць удзельнікаў ак-цыянернага таварыства прымушае яго кіраўнікоў увесь час шукаць эфектыўныя кампрамісы. Галоўнае пытанне тут заключаецца ў струк-туры крыніц фінансавання, і ў першую чаргу ў структуры акцыянер-нага капіталу. Гэта абумоўлена размеркаваннем паўнамоцтваў акцыянераў па кантролі над прадпрыемствам. Любое змяненне структуры пасіваў так або інакш уздзейнічае на ступень задавальнення інтарэсаў удзельнікаў прадпрыемства.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.