Определение неудовлетворительной структуры баланса и прогнозирование банкротства предприятия. Дисконтирование по простым процентам. Общие принципы управления пассивами. Системный подход к управлению пассивами (материал изложен белорусским языком), страница 48

У выпадку прыняцця рашэння аб капіталаўкладаннях бягучыя інвестыцыйныя выдаткі ўключаюцца ў абарот для атрымання даходаў у будучым. Гэтыя рашэнні разлічаны на працяглы прамежак паміж ажыццяўленнем інвестыцыйных выдаткаў і атрыманнем даходаў і з'яўляюцца найболын важнымі рашэннямі, паколькі ўключаюць значную долю рэсурсаў прадпрыемства ў такі працэс, які, як правіла, з'яўляецца неабарачальным. Прадпрыемства павінна ўкладваць грошы ў праект толькі тады, калі прыбытак, атрыманы ад рэалізацыі гэтага праекта, вышэй доходу, які мог бы атрымацць укладчык ад інвесціравання гэтых сродкаў у эквівалентныя па рызыцы каштоўныя паперы, якія абарачаюцца на фінансавых рынках.

Паколькі прадпрыемства імкнецца да высокай эфектыўнасці ўкладанняў, то фінансавы менеджэр павінен улічваць наступныя базавыя прынцыпы інвесціравання:

*  прынцып гранічнай эфектыўнасці інвестыцый;

*  прынцып "замазкі";

*  прынцып спалучэння матэрыяльных і грашовых ацэнак эфектыўнасці капіталаўкладанняў;

*  прынцып адаптацыйных выдаткаў;

*  прынцып мультыплікатара (множніка);

*  Q-прынцып.

Разгледзім коратка кожны з пералічаных прынцыпаў. Прынцып гранічнай эфектыўнасці грунтуецца на тым, што даходнасць капіталаўкладанняў у адзін і той жа праект па меры іх росту зніжаецца. Задача фінансавага менеджэра заключаецца ў тым, каб адшукаць велічыню гранічнай сумы інвестыцый, якая залежыць ад тэмпаў росту выдаткаў, абумоўленых рэалізацыяй праекта і ўзроўнем манапалізацыі вытворчасці. Звыш гэтай гранічнай сумы інвестыцыі не даюць прыросту даходаў і таму з'яўляюцца нявыгаднымі. Рэалізацыя інвестыцыйных праектаў мае падабенства да работы з замазкай, увязнуўшы ў якой, чалавек абмежаваны ў свабодзе дзеянняў.

Калі, напрыклад, кіраўніцтва прадпрыемства прымае рашэнне ўкласці пэўную суму ў набыццё абсталявання, то да здзяйснення запланаваных рашэнняў яно свабодна ў выбары адносна тыпу абсталявання, сумы крэдыту пад гэту аперацыю, яго тэрміну і велічыні працэнтаў за гэты крэдыт. Аднак па меры ажыццяўлення інвестыцыйнага праекта свабода дзеянняў значна абмяжоўваецца, а часам можа i цалкам адсутнічаць.

Дапусцім, пасля пэўнага адрэзку часу эксплуатацыі абсталявання ў выніку змянення кан'юнктуры рынку або пад уплывам іншых фактараў стала нявыгадным экспяуатацыя гэтага абсталявання. Аднак для таго, каб гэта абсталяванне акупіць, трэба яго яшчэ шмат гадоў выкарыстоўваць, выплочваць працэнты за крэдыт і несці іншыя выдаткі. Такім чынам, у наяўнасці працэс увязкі ў "замазцы".

Безумоўна, можна прадаць гэта абсталяванне і такім чынам выправіць зробленую інвестыцыйную памылку, але за выпраўленне памылкі трэба плаціць пэўнымі стратамі, велічыня якіх залежыць ад таго, на якім этапе рэалізацыі інвестыцыйнага праекта выяўлена памылка і калі яна выпраўлена. Выдаткі на выпраўленне памылкі фінансуе прадпрыемства, і пры гэтым чым больш капіталаёмкай з'яўляецца галіна, чым салідней партнёры прадпрыемства, тым даражэй яно заплаціць за выпраўленне сваёй памылкі.

Рызыку зрабіць памылку пры ажыццяўленні інвестыцый нельга цалкам выключыць, аднак інвестыцыйныя праекты па магчымасці павінны быць гібкімі адносна іх карэкціроўкі ў залежнасці ад змянення кан'юнктуры і іншых фактараў, што дазваляе мінімізіраваць рызыку. Гэтаму садзейнічае прынцып спалучэння матэрыяльных і грашовых ацэнак эфектыўнасці капіталаўкладанняў.

Існуюць тры варыянты ацэнкі эфектыўнасці капіталаўкладанняў:

*  праз параўнанне прагнозных цэн выдаткаў і выпуску;

*  тэхнічны падыход, які не ўлічвае вартаснай ацэнкі бізнесу;

*  спалучэнне тэхнічных і грашовых крытэрыяў эфектыўнасці.
Першы   варыянт   ацэнкі   эфектыўнасці   капіталаўкладанняў,   які апіраецца толькі на грашовую ацэнку, недакладны, паколькі ва ўмовах інфляцыі грашовыя паказчыкі падманлівыя. Рост аб'ёму продажу ў фізічным вымярэнні можа ўпасці, абсталяванне ўстарэць, аднак інфляцыя можа схаваць пагаршэнне становішча прадпрыемства.

Ва ўмовах рынку нельга абмежавацца і толькі тэхнічным падыходам да ацэнкі эфектыўнасці капіталаўкладанняў, паколькі апошні не ўлічвае іх рынкавай ацэнкі. Больш надзейным з'яўляецца спалучэнне грашовых і тэхнiчных крытэрыяў эфектыўнасці, паколькі шмат што залежыць ад тэхналогіі, закладзенай у інвестыцыйны праект. Выбар тэхналогіі робіць ўплыў на.фінансава-эканамічны бок ацэнкі эфектыўнасці капіталаўкладанняў, змяншае яго выдаткі і даходы,

Рэалізацыя інвестыцыйнага праекта патрабуе пэўнай адаптацыі. Практычна заўсёды існуе адставанне ў часе паміж рашэннем аб новых капіталаўкладаннях, пачаткам іх практычнага ажыццяўлення і акупнасці. Кожная адаптацыя патрабуе сваіх выдаткаў, якія вымяраюцца як выпуск, страчаны ад рэарганізацыі вытворчасці і перападрыхтоўкі кадраў, калі новае абсталяванне ўстаноўлена, але яго трэба пераналадзіць пад новую кан'юнктуру. У сувязі з гэтым адаптацыйныя выдаткі ўключаюцца ў разлік цаны, па якой будзе прадавацца новая прадукцыя. Чым большы попыт на прадукцыю, тым большыя адапцыйныя выдаткі можа дазволіць сабе прадпрыемства,

Прынцып мультыплікатара (множніка) апіраецца на ўзаемазвязнасць галін. Узрастанне попыту на адзін тавар аўтаматычна выклікае рост попыту на тавары, якія яму спадарожнічаюць. Мультыплікатар характарызуе залежнасць паміж гапінамі ў колькасным выражэнні і дае магчымасць загадзя ведаць час і эканамічную сілу канкрэтнага ўздзеяння. Ведаючы яго, можна выгадна выкарыстаць адпаведную інфармацыю і спыніць нявыгадныя інвестыцыі, заняцца новым бізнесам, перапрафіліраваць вытворчасць, прадаць акцыі і г.д.

Q-прынцып выражае залежнасць паміж ацэнкай на фондавай біржы i рэальнай ўзнаўленчай вартасцю актыву. Паказчык гэтай залежнасці разлічваецца як дачыненне паміж біржавай ацэнкай падлеглых узнаўленню матэрыяльных акгываў і бягучымі выдаткамі замяшчэння (набыцця) гэтых актываў. Калі гэты паказчык больш адзінкі, то інвестыцыі выгадны. Скажам, рост рынкавай ацэнкі гандлёвых прадпрыемстваў адносна бягучай вартасці іх будаўніцтва стымулюе гэты від інвестыцый.