Определение неудовлетворительной структуры баланса и прогнозирование банкротства предприятия. Дисконтирование по простым процентам. Общие принципы управления пассивами. Системный подход к управлению пассивами (материал изложен белорусским языком), страница 25

Пры выбары формы і парадку разлікаў прадпрыемства павінна ўлічваць характар гаспадарчых узаемаадносін з мэтай забеспячэння найбольшага збліжэння моманту атрымання матэрыяльных каштоўнасцей і паслуг з момантам ажыццяўлення плацяжу і недапушчэння ўтварэння неабгрунтаванай дэбіторскай і крэдыторскай запазычанасці. Выкарыстанне канкрэтнай формы безнаяўных разлікаў абумоўліваецца ў дагаворы, дзе ўказваецца таксама і памер пені за пратэрміноўку плацяжу. Парадак налічэння і спагнання пені за пратэрміноўку плацяжоў неабходна вызначыць у дагаворы на разлікова-касавае абслугоўванне.

Дэбіторская і крэдыторская запазычанасць ўлічваецца ў бягучым уліку і адлюстроўваецца ў балансе па вартасці на момант узнікнення доўгу незалежна ад яго рэальнасці і тэрміну звароту. Для распрацоўкі прагнозаў паступлення грошай за адгружаныя прадукцыю і тавары, выкарыстаныя работы і аказаныя паслугі неабходна рэальна ацаніць магчымае пагашэнне дэбіторскай запазычанасці і выявіць велічыню няпэўных даўгоў.

Чаканая велічыня неінкасацыі дэбіторскай запазычанасці вызначаецца на аснове даных бухгалтарскага ўліку звычайна за 3 апошнія гады. Атрыманая прагнозная велічыня затым суадносіцца з аб'ёмам адгружанай прадукцыі, выкананых работ і аказаных паслуг. Найбольш дакладна нерэальную дэбіторскую запазычанасць можна вызначыць шляхам правядзення выверкі разлікаў з даўжнікамі і ацэнкі іх плацежаздольнасці.

На аснове інфармацыі фінансавай справаздачнасці разлічваюцца разнастайныя паказчыкі, з дапамогай якіх фінансавы менеджэр можа зрабіць папярэднюю ацэнку стану дэбіторскай і крэдыторскай запазычанасці(доля дэбіторскай запазычанасці у актыве балансу;каэфіцыент  суаднясення крэдыторскай і дэбіторскай запазычанасці; каэфіцыет пакрыцця запазычанасці).

Закон аб бухгалтарскім уліку і справаздачнасці патрабуе ацэньваць і адлюстроўваць у бухгалтарскім уліку і справаздачнасці абавязацельствы па плацяжах і сродкі, атрыманыя ў пазыку ў суме, якая падлягае аплаце або вяртанню. Незапатрабаваныя ў тэрмін іскавай даўнасці даўгі і іншыя віды крэдыторскай запазычанасці спісваюцца ў адпаведнасці з заканадаўствам РБ і залічваюцца на павелічэнне прыбытку да падаткаабкладання.

Дэбіторская запазычанасць, па пагашэнні якой прымаліся прадугледжаныя законам меры і па якой скончыліся тэрміны іскавай даўнасці, спісваецца па рашэнні кіраўніка прадпрыемства на страты або на памяншэнне створанага для гэтых мэт рэзерву. Адначасова неабходна правесці інвентарызацыю рэзерву на спісанне няпэўных даўгоў, якая ажыццяўляецца шляхам праверкі абгрунтаванасці не пагашаных у вызначаныя тэрміны і не забяспечаных адпаведнымі гарантыямі сум.

Вельмі важнай задачай для фінансавага менеджменту з'яўляецца ацэнка плацёжаздольнасці прадпрыемства. Для гэтай мэты могуць выкарыстоўвацца наступныя асноўныя прыёмы: структурны аналіз бухгалтарскага балансу; разлік каэфіцыентаў ліквіднасці; разлік паказчыкаў абарачальнасці абаротных сродкаў і працягласці вытворча-камерцыйнага цыкла; аналіз руху грашовых патокаў за справаздачны перыяд; планаванне і прагназаванне руху грашовых патокаў.
Дастаткова пра вільна ацаніць плацёжаздольнсць прадпрыемства з дапамогай каэфіцыентаў ліквіднасці практычна немагчыма па наступных прычынах. Па-першае, вельмі цяжка правільна ацаніць абаротныя актывы прадпрыемства, паколькі ў іх складзе могуць быць матэрыяльныя каштоўнасці, якія немагчыма рэалізаваць па ўліковых цэнах. У склад абаротных актываў можа ўключацца і неліквідная дэбіторская запазычанасць.

Па-другое, паказчыкі ліквіднасці з'яўляюцца статычнымі, разлічваюцца па даных бухгалтарскага балансу, якія характарызуюць маёмасная і фінансавае становішча прадпрыемства на першы дзень месяца. Паколькі састаўленне бухгалтарскага балансу за мінулы месяц завяршаецца ў большасці выпадкаў пасярэдзіне наступнага месяца, то разлічаныя на аснове яго інфармацыі паказчыкі ліквіднасці не паказваюць рэальнае фінансавае становішча прадпрыемства. Па-трэцяе, пры разліку паказчыкаў ліквіднасці не ўлічваюцца ў поўнай меры абавязацельствы прадпрыемства адносна будучых выплат і грашовых паступленняў, што ўскладняе магчымасці прагназавання змен фінансавага становішча прадпрыемства.

Улічваючы гэтыя акалічнасці, неабходна пры вызначэнні каэфіцыентаў ліквіднасці ўдакладніць актывы шляхам выключэння вартасці неліквідных матэрыяльных каштоўнасцей і няпэўнай дэбіторскай запазычанасцІ. Гэта тычыцца ў першую чаргу тавараў, якія не карыстаюцца попытам у насельніцтва, сапсаваных таварна-матэрыяльных каштоўнасцей, браку гатовай прадукцыі і іншых неліквідных актываў. У поўнай меры такой інфармацыяй не заўсёды валодае нават персанал прадпрыемства.

Знешні аналітык мае толькі даныя бухгалтарскага балансу, па якім да неліквідных актываў можа аднесці выдаткі будучых перыядаў, не пагашаныя за кошт адпаведных крыніц сумы ўцэнкі таварна-матэрыяльных каштоўнасцей і іншыя сумы, паказаныя па артыкуле "Іншыя абаротныя актывы". Для выяўлення няпэўнай дэбіторскай запазычанасці трэба зрабіць аналіз яе складу па тэрмінах утварэння і пагашэння.

На рахунках разлікаў з пастаўшчыкамі і пакупнікамі, іншымі дэбіторамі і крэдыторамі павінны быць толькі сумы, вывераныя і ўзгодненыя з імі. Таму пры ацэнцы дэбіторскай запазычанасці на па-чатак перыяду неабходна зрабіць яе інвентарызацыю, вызначыць не рэальную для спагнання запазычанасць і магчымыя тэрміны спагнання астатняй запазычанасці, якую трэба прадыскантаваць у залежнасці ад тэрмінаў пагашэння і прагнознага ўзроўню інфляцыі. У загадзе аб уліковай палітыцы павінны прадугледжвацца тэрміны выверкі запазычанасці покупнікоў за адгружаныя ім прадукцыю або тавары, якія ў залежнасці ад аб'ёму аперацый павінны быць месячнымі або квартальнымі.

Інструкцыяй аб парадку правядзення інвентарызацыі маёмасці і фінансавых абавязацельстваў у арганізацыях, на прадпрыемствах і ва ўстановах спажывецкай кааперацыі Белкаапсаюза прадугледжана правядзенне інвентарызацыі разлікаў з фінансавымі органамі па падатках, іншых плацяжах і кампенсацыях, з пакупнікамі, пастаўшчыкамі, іншымі дэбіторамі і крэдыторамі, спраў і сум па нястачах, крадзяжах і спагнанні матэрыяльных страт не радзей адзін раз ў квартал. Разлікі арганізацый і прадпрыемстваў са сваімі падраздзяленнямі, якія выдзелены на асобны баланс, павінны вывярацца на першы дзень кожнага месяца.