7. Шчылінны [γ], які ўтвараецца пры трэнні выдыхаемага паветра аб краі шчылін
моўных органаў, у адрозненне ад змычнага [г], характэрнага для рускай
мовы, які ўтвараецца пры змыканні і імгненным
размыканні моўных органаў. Змычныя гукі [г], [г'] у беларускай мове
ўжываюцца пераважна ў словах, запазычаных з польскай мовы (гузік, швагер,
ганак).
8. Зацвярдзенне
губных зычных у канцы слоў(сем,
голуб, верф).
Правапіс
спалучэнняў галосных у запазычаных словах
|
|
Пад націскам
|
Не пад націскам
|
Выключэнні
|
|
ИО
|
у сярэдзіне слова
|
Іё, ыё
біёлаг, патрыёт
|
Ія, ыя
біялогія, патрыятычны
|
мільён, трыльён, шампіньён
|
|
у пачатку слова
|
Іо
іон, Іосіф
|
ІА
іанізацыя
|
|
|
ЕО
|
ЕО, ЭО
фразеолаг, акардэон
|
ЕА
фразеалогія
|
|
|
ЙО
|
Ё
ёд, раён
|
Я
маянез, раяніраванне
|
Нью-Йорк,
Йашкар-Ала
|
|
ИА
|
ИЯ, ЫЯ
авіяцыя, авіяцыйны, дыяметр
|
|
|
ЕА
|
ЕА, ЭА
Неапаль, тэатр
|
|
|
ИЕ
|
ІЕ, ЫЕ
кліент, дыета
|
|
|
ЙЕ
|
Е
фае, канвеер
|
Йемен
|
|
|
< Запомніце выдзеленыя значэнні запазычаных
слоў.
Прыдумайце з імі
невялікія сказы
|
|
Дысананс
|
(франц. dissonance, ад лац. dissonans ‘які па-рознаму гучыць’) - 1) муз.
адначасовае спалучэнне тонаў рэзкага, няўзгодненага гучання; 2) перан.
адсутнасць у чым-небудзь гармоніі, разлад, няўзгодненасць
|
|
Калізія
|
(лац. collisio) – вострае сутыкненне супрацьлеглых поглядаў, імкненняў,
інтарэсаў (напр., жыццёвая калізія)
|
|
Белетрыстыка
|
(ад. франц. belles-lettres ‘прыгожая
славеснасць’) –
1) мастацкая проза; 2) апавядальная
літаратура займальнага характару
|
|
Плагіят
|
(лац. plagiatus ‘выкрадзены’) – прысваенне аўтарства на чужы
твор літаратуры, навукі, мастацтва або выкарыстанне ў сваёй працы чужога
твора без спасылкі на аўтара
|
|
Прыярытэт
|
(ням. Priorität, ад лац. prior ‘першы’) – пераважнае права на што-небудзь, пераважаючае
значэнне чаго-небудзь
|
|
Правапіс
складаных слоў у залежнасці ад націску
Ø Калi нацiск падае на
першы склад другой часткi слова, тады ў першай частцы гэтага слова не ўзнiкае пабочны
нацiск i пiшацца а (разнастайны, Навабелiца)
Ø
Калi нацiск падае не на першы склад другой часткi слова, то ў першай частцы гэтага
слова паяўляецца пабочны нацiск i пад націскам пiшацца о, э (чорнавалосы,
домакiраўнiцтва)
Ø
Заўсёды ўзнiкае
пабочны нацiск, калi другая частка складанага слова пачынаецца з ў (словаўтварэнне)
Ø
Калi складаныя словы
маюць больш за 2 асновы, то кожная з гэтых асноў мае свой нацiск (паравозавагонабудаўнiчы).
|
< Запомніце выдзеленыя значэнні запазычаных
слоў.
Прыдумайце з імі невялікія
сказы
|
|
Карт-бланш
|
(франц. carteblanche ‘белы аркуш’) – 1) чысты бланк,
падпісаны асобай, якая дае іншай асобе права запоўніць яго; 2) перан.
неабмежаванае паўнамоцтва
|
|
Касмапаліт
|
(грэч. kosmopolites‘грамадзянін
свету’) – асоба, якая адмаўляе сваю прыналежнасць да якой-небудзь
нацыянальнасці
|
|
Пастфактум
|
(лац. postfactum ‘пасля
зробленага’) – пасля таго, як што-небудзь ужо зроблена (напр.,
паведаміць пра што-небудзь пастфактум)
|
|
Рэтраград
|
(лац. retrogradus ‘які ідзе назад’) – праціўнік прагрэсу,
рэакцыянер
|
|
Форс-мажор
|
(франц. forcemajeure ‘неадольная перашкода’) – надзвычайныя
абставіны, якія вымушаюць дзейнічаць інакш, чым меркавалася
|
|
