Беларуская мова: Уводзіны ў навуку аб мове. Фанетыка. Граматыка, страница 11

8.  Выпішце з прыведзеных тэкстаў словы, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае

Панурая, вялізная жывёла

Па шыры неба ўдаль марудна праплывае.

Ўсё сціхла. Але вось паветра рассякае

Агністы меч і зіхаціць вясёла.

Ударыў ён ― і грукат пракаціўся;

Мігае грозны меч, удары не сціхаюць,

І ўніз халодныя бічы крыві сцякаюць,

А людзі кажуць: гэта дождж праліўся.

 ***

Мінулася грозная бура, а мора дасюль яшчэ б’ецца. У бязмежным свінцовым абшары ўздымаюцца дзе-нідзе хвалі, ідуць без надзеі, без волі, панура да берагу люнуць, аб скалы ўдараць бяссільна і згінуць з глухою нудою.

(М. Багдановіч)

9.  Зрабіце гукавую анаграму ― шляхам адваротнай перастаноўкi гукаў утварыце ад слоў араб, код, муж, яр, лог, лёд, люк, ёд, тля  новыя словы.

10.  Запішыце словы па-беларуску, растлумачце правапіс галосных

Зеленоватый, Андреевна, осенний, Геракл, землянка, пекарня, семёрка, восемьсот, девятый, алебастр, восемнадцатый, шерстяной, герой, Несмеянов, сезон, ленивый, делегат, вычеркнуть, конгресс, эпитет, зелёный, Берлин, резать, пенал, сольфеджио.

11.   Растлумачце напісанне у і ў

Аўтаномія, ва унісон, ручка-ўказка, аўдыенцыя, тэрарыум, джоўль, індывідуум, каўчук, кентаўр, па-ўчарашняму, лакаут, лінолеум, маўзалей, сауна, радыус, вёска Урочышча, страус.

12.   Растлумачце напісанне д, дз, т, ц

Матэрыял, індзеец, эпізодзік, дзверы, тэорыя, дэкан, Дзмітрый, мундзір, бацвінне, гвардыя, камандзіроўка, студэнт, білецёр, дыверсія, дыплом, сацыялістычны, брыгадзір.

13.  Перакладзіце на беларускую мову (вусна) i растлумачцевымаўленне спалучэнняў галосных

 Аукцион, зодиак, биография, виолончель, диапазон, приоритет, идеолог, гигиена, аккордеонист, районный, аксиома, конвейер, адажио, реализм, абитуриент, миллиардер, Фейербах, триллион, диапазон, неон, лауреат, ажиотаж, ионосфера, иерархия.

14.  h Перакладзіце на беларускую мову (пісьмова), растлумачцевымаўленне спалучэнняў галосных і значэнні слоў

Альвеола, антибиотики, йод, бронхиальная астма, бактериологический, микробиология, диабет, диагноз, кардиология, кариес, паранойя, пациент, полиомиелит, химиотерапия, аммиак, психиатрия, аденоиды, стационар, сколиоз, флюорография, реакция, рацион, радиационный, диафрагма, полиартрит, физиологический раствор, функциональный.

15.  † Пакажыце, як вымаўляюцца падкрэсленыя спалучэннi лiтар

Узор: абзавешся [с’а], гарадскi [цк’]

Бясшумны, магчымасць, прывезцi, вакзал, спадчына, злiчыць, касьба, экзамен, футбол, сядзь, дождж, лётчык, грамадства, бязверхi, гераiн, дыспетчар, з’езд, ландшафт, рэдказубы, бясшвовы, медперсанал, мазжачок, павер’е, падцёк.

16.  h Перакладзіце на беларускую мову і падзяліце словы для пераносу

Аллерген, аппетит, бюллетень, воспаление, галлюцинации, грипп, заболевание, иммунитет, капилляр, компресс, азот, наследственность, очаг поражения, папиллома, рентгеновское излучение, сальмонеллёз, стресс, тонзиллит, электрокардиограмма, двенадцатиперстный.

17.  † Перакладзіце на беларускую мову. У рускiх i беларускiх словах пастаўце нацiск.

Вчера, дрова, легко, молоденький, молодость, момент, по-людски, тяжёлый, пятеро, решето, рубль, валенки, восьмая, имя, вскочить, звонят, крапива, спина, одиннадцать, шестьдесят, некоторый, старенький, верба, случай.

Кривичи, электропровод, украинец, каталог, стенография, феерия, газопровод, асимметрия, генезис, эксперт, некролог, бюрократия, апокалипсис, камбала, кета, жалюзи, нефтепровод, феномен, диспансер, договор, квартал, километр, джентльмен, спидометр.

18.  Ад спалучэнняў слоў утварыце новыя складаныя словы. Растлумачце правапiс о, а, е, ё, я, абазначыўшы асноўны i пабочны нацiскi

Вострыя крылы, Новы год, просты народ, добрая якасць, адводзiць гром, шырокi твар, доўгая барада, тушыць агонь, залатыя валасы, гадаваць коней, доўгi век, утварыць слова, сярэднiя вякi, востры верх, для ўборкі торфу, горныя лыжы, шырокія плечы.