ноўную ролю пры вызначэнні працэнтных ставак і кіраванні ліквід-насцю.
3 мэтай садзейнічання рэформам у краінах Цэнтральнай і Усход-няй Еўропы ў 1990 г. створаны. Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця. Заснавальнікамі банка былі 40 дзяржаў Еўропы, ЗША, Ка-нада, Аўстралія і шэраг іншых дзяржаў, а таксама Еўрапейскі эка-намічны саюз і Еўрапейскі інвестыцыйны банк, які дзейнічае ў рам-ках ЕЭС і выдае доўгатэрміновыя крэдыты і льготныя пазыкі дзяржа-вам, якія развіваюцца і з'яўляюцца членамі ЕЭС, па стаўках ніжэй за рынкавыя і на больш доўгі перыяд. Фінансавую падтрымку эка-намічных рэформ Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця ажыц-цяўляе шляхам выдачы прамых крэдытаў, удзелу ў сумесным з іншымі крэдыторамі фінансаванні, інвестыцый у акцыянерны калітал прадпрыемстваў і г. д.Банк міжнародных разлікаў ажыццяўляе камерцыйныя аперацыі для цэнтральных банкаў і ўдзельнічае ў арганізацыі міжнароднага ва-лютнага супрацоўніцтва. Указаны банк створаны ў 1930 г. і ўяўляе сабой міжнародную арганізацыю цэнтральных банкаў. Існуюць і іншыя міжнародныя і рэгіянальныя валютна-крэдытныя і фінансавыя арганізацыі, еярод якіх можна вылучыць Еўрапейскі інвестыцыйны банк, створаны ў 1958 г. для выдачы доўгатэрміновых крэдытаў на ажыццяўленне міждзяржаўных праектаў, мадэрнізацыі галіновай структуры вытворчасці, асвойвання адсталых раёнаў.
СУСВЕТНЫ РЫНАК ПАЗЫКОВЫХ КАШТАЛАЎ 1 МІЖНАРОДНЫ КРЭДЫТ
Сусветны рынак пазыковых капіталаў — сістэма эканамічных адносін, якая забяспечвае акумуліраванне і пераразмеркаванне пазы-ковага капіталу паміж дзяржавамі ў залежнасці ад эканамічных і палітычных фактараў. Сусветны рынак пазыковых капіталаў спачат-ку быў прадстаўлены міжнароднымі аперацыямі на нацыянальных рынках. Аднак паступова буйнейшыя з гэтых рынкаў ператварыліся ў сусветныя фінансавыя цэнтры, якія ўяўляюць саббй сканцэнтраванне банкаў і іншых крэдытна-фінансавых інстьпутаў для ажыццяўлення міжнародных валютных і крэдытных аперацый, аперацый з золатам, каштоўнымі паперамі і іншымі актывамі.Галоўнымі экспарцёрамі капіталу былі Вялікабрытанія, Францыя і ЗША, таму найболып буйнымі фінансавымі цэнтрамі першапачаткова былі Лондан, Парыж і Нью-Йорк. У цяперашні час да іх далучыліся Франкфурт-на-Майне, Цюрых, Токіо, Сінгапур, Ганконг і іншыя. Для фінансавых цэнтраў характэрна канцэнтрацыя капіталу, развітая сістэма крэдытна-фінансавых ўстаноў, ліберальны валютны і падат-ковы рэжым, разгорнутая сістэма сувязі з кліентурай у розных дзяр-жавах і з іншымі сусветнымі фінансавымі цэнтрамі.Еўрарынак.сноўнай рысай сучаснага сусветнага рынку каштоўяых папер з'яўляецца знікненне нацыянальных граніц і ўзнікненне ў выніку кан-вергенцыі і інтэграцыі лакальных рынкаў наднацыянальнага капіталу. Яго функцыянаванне стала магчымым у сувязі з узнікненнем рынку еўравалют і еўрарынку капіталаў. Важнейшай састаўной часткай еўрарынку капіталаў з'яўляецца рынак еўрааблігацый.У другой палове XX стагоддзя сусветны рынак пазыковых капіталаў атрымаў значнае развіццё за кошт узнікнення еўрарынку. Еўрарынак — міжнародны рынак пазыковых капіталаў, на якім апе-рацыі ажыццяўляюцца ў еўравалютах. Еўравалюты (Енгосчггепсіея) — замежныя валюты, у якіх камерцыпныя банкі ажыццяўляюгрз без-наяўныя дэпазітна-пазыковыя стерацыі за межамі дзяржаў-эмітэнтаў гэтых валют. Напрыклад, долары ЗША на рахунках у банках Вялікабрытаніі або Германіі называюцца еўрадоларамі, а маркі Германіі ў банках Італіі — еўрамаркамі.Першапачаткова тэрмін еўравалюта адносіўся толькі да долара ЗША, паколькі хранічны дэфіцыт плацёжнага балансу ЗША са-дзейнічаў прытоку долараў у дзяржавы Заходняй Еўропы, дзе яны аселі на банкаўскіх рахунках і атрымалі назву еўрадолары. Спачатку да еўрадолараў адносіліся толькі долары ЗША, дэпаніраваныя ў бан-ках Заходняй Еўропы. Пазней гэты тэрмін пачаў выкарыстоўвацца і ў дачыненні да долараў, дэпаніраваных за межамі Еўропы, скажам, у Канадзе, Японіі, Ліване і іншых дзяржавах, хаця могуць выкары-стоўвацца таксама такія назвы як азіядолары і арабадолары.Узнікненне еўрадолараў абумоўлена выкарыстаннем долара ЗША ў якасці рэзервовай валюты для пакрыцця дэфіцыту плацёжнага ба-лансу ЗША. Па меры актывізацыі амерыканскіх банкаў і манаполій на валютных рынках у якасці крэдытораў і пазычальнікаў да еўрадо-лараў сталі адносіць усю масу долараў ЗША, пераводзеных за межы ЗША для выкарыстання пры ажыццяўленні дэпазітна-пазыковых апе-рацый ва ўсіх дзяржавах, уключаючы і ЗША. Такім чынам, еўрадолары — долары ЗША, якія знаходзяцца на рахунку замежнага банка і выкарыстоўвсаоцца ш для дэпазітна-пазыковых аперацый на міжнародным рынку пазыковых капіталаў. Аналагічна ўзнікаюць еўрафунты, еўрайены і іншыя еўравалюты.Першапачаткова еўрарынак узнік ў Еўропе ў буйнейшых сусвет-ных фінансавых цэнтрах такіх, як Лондан, Цюрых, Парыж і іншых, чым і тлумачыцца прыстаўка «еўра» у яго назве. Аднак у цяперашні час функцыяніруе рынак лацінаамерыканскіх і бліжнеўсходніх дола-раў, азіявалют, таму прыстаўка «еўра» згубіла свой сэнс і ўказвае толькі на замежны характар валюты ў дачыненні да месца здзяйс-нення крэдытных аперацьій. Арганізацыйна еўрарынак уяўляе групу каля 500 буйных і сярэдніх камерцыйных банкаў, размешчаных у ас-ноўных фінансавых цэнтрах.Такім чынам, сусветны рынак пазыковых капіталаў уключае:• рынак замежных крэдытаў і пазык, які ахапляе міжнародныя аперацыі на нацыянальных рынках пазыковых капіталаў (пазы-ковыя аперацыі з нерэзідэнтамі на нацыянальным рынку);• еўравалютны рынак, на якім ажыццяўляюцца безнаяўныя дэ-пазітна-пазыковыя аперацыі ў замежных валютах за межамі дзяржаў-эмітэнтаў гэтых валют (у еўравалютах). Будучы звязаным з нацыянальнымі рынкамі, сусветны рынак па-зыковых капіталаў мае шэраг асаблівасцей, сярод якіх трэба адзна-чыць наступныя:• большае зведванне ўплыву дзеянняў стыхійных рынкавых сіл у параўнанні з нацыянальнымі рынкамі, якія рэгулююцца дзяр-жавай;• аперацыі на сусветным рынку пазыковых капіталаў часта суправаджаюцца пераводам сродкаў з адной валюты ў другую;• мае адносна самастойную сістэму працэнтных ставак. Аднак на сучасным этапе развіцця міжнародных крэдытных ад-носін адасобленасць сусветнага рынку пазыковых капіталаў ад на-цыянальных рынкаў паступова замяняецца іх інтэграцыяй у адзіны сусветны рынак. Абумоўлена гэта аслабленнем або адменай абмежа-ванняў на нацыянальных рынках пазыковьгх капіталаў і ўніфікацыяй нацыянальных крэдытных механізмаў.Сусветны рынак пазыковых капіталаў падраздзяляецца на наступ-ныя ўзаемазвязаныя сектары:• сусветны грашовы рынак;• рынак еўравалют;• рынак еўракрэдытаў;• сусветны фінансавы рынак.Сусветны грашовы рынак — рынак кароткатэрміновых крэды-таў, у асноўным міжбанкаўскіх, на тэрмін ад аднаго дня да года. Рынак еўравалют — дэпазітна-пазыковыя аперацыі ў замежных ва-лютах за мелсамі дзяржаў-эмітэнтаў гэтых валют. Важнай сас-таўной часткай рынку еўравалют з'яўляецца рынак еўрадолараў, які паскарае і аблягчае перамяшчэнне кароткатэрміновых пазыковых капіталаў паміж дзяржавамі. Сусветны грашовы рынак і рынак еўравалют даюць магчымасць дзяржавам, арганізацыям і прадпрыем-ствам, асабліва знешнегандлёвым, папоўніць часовы недахоп пла-цёжных сродкаў, аднак з яго дапамогай у перыяды абвастрэння ва-лютнага крызісу ўзрастае спекулятыўны рух «гарачых грошай».«Гарачыя грошы» — грашовыя капіталы, якія стыхійна пе-рамяшчаюцца з адной дзяражавы ў другую з мэтай захавання іх вар-тасці або атрымання спекулятыўнага звышпрыбытку. Крыніцамі такіх грошай з'яўляюцца часова свабодныя і пастаянныя грашовыя накапленні транснацыянальных карпарацый, камерцыйных і цэн-тральных банкаў. «Гарачыя грошы» небяспечны нечаканасцю іх пе-рамяшчэння, якое абумоўлена не толькі рэзкімі ваганнямі валютных курсаў і працэнтных ставак, але і палітычнымі прычынамі. У пе-рыяды ажыўлення і пад'ёму «гарачыя грошы» стымулююць эка-намічны бум, а пры спадзе — узмацняюць і абвастраюць крызісныя ўзрушэнні шляхам павелічэння інфляцыі, нестабільнасці плацёжных балансаў і ваганняў валютных курсаў.Еўракрэдыты — міжнародныя пазыкі, якія выдсаоцца на тэрмін ад 1 да 10 і больш гадоў камерцыйпымі банкамі за кошт рэсурсаў еўравалютнага рынку. Як правіла, такія пазыкі арганізуюць кансор-цыумы банкаў з плаваючымі працэнтнымі стаўкамі. Аперацыі банкаў у еўравалютах не падлягаюць юрысдыкцыі дзяржавы па месцы зна-ходжання банка-крэдытора і на іх не распаўсюджваюцца грашова крэдытныя нормы і абмежаванні, якія дзейнічаюць у гэтай дзяржаве. Таму пагадненні па еўракрэдытах адрозніваюцца шэрагам спе-цыфічных умоў, якія вызначаюць правы і абавязкі крэдытора і пазы-чальніка. Гэта тычыцца выбару базавай працэнтнай стаўкі, тэрмінаў яе перагляду, выкарыстання альтэрнатыўных валют і іншых умоў.Сусветны фінансавы рынак — рынак аблігацыйных пазык тэрмінам на 7-15 і больш гадоў. Інструментамі аперацый на сусвет-ным рынку пазыковых капіталаў з'яўляюцца вэксалі, дэпазітныя сер-тыфікаты, аблігацыі, еўраноты і іншыя крэдытныя інструменты з бан-каўскімі гарантыямі. Даўгавыя аблігацыі, якія выпускаюцца пазы-чальнікам пры атрыманні доўгатэрміновай пазыкі на еўрарынку на-зываюцца еўрааблігацыямі (еўрабондамі). Размяшчэнне еўрааблігацый ажыццяўляецца, як правіла, эмісійным сіндыкатам, у які ўваходзяць банкі некалькіх дзяржаў. Члены такіх сіндыкатаў называюцца андэрайтэрамі. Анэрайтэр па размяшчэнні еўрааблігацый — гарант або паручыцель, які бярэ на сябе абавязацельства размясціць пэўную колькасць нанава выпушча-ных акцый, аблігацый або іншых каштоўных папер шляхам іх пакупкі для наступнага распродажу інвестытарам. Вядучы член сіндыката, які выступае прадстаўніком або агентам іншых банкаў пры пакупцы і размяшчэнні каштоўных папер і адказвае за ўсе фармальнасці назы-ваецца галоўным андэрайтэрам, а андэрайтэр, які бярэ на сябе абавя-зацельства размясціць большую частку каштоўных папер у па-раўнанні з іншымі членамі сіндыката — асноўным андэрайтэрам. Ан-дэрайтэры могуць з выгадай для сябе размясціць еўрааблігацыі на некалькіх нацыянальных рынках.Эмісія еўрааблігацый у значна меншай ступені рэгуліруецца дзяржавай, валюта якой выкарыстана ў якасці валюты пазыкі. Доступ пакапнікоў да еўрааблігацый ажыццяўляецца праз ар-ганізаваны біржавы і пазабіржавы рынкі. Значная частка еўрааблі-гацый каціруецца на такіх вядучых еўрапейскіх біржах як Лондан-ская, Люксембургская, Франкфурцкая і іншых. Тым не менш пазабіржавы дылерска-брокерскі рынак з'яўляецца асноўным у абароце еўрааблігацый.На сусветным фінансавым рынку функцыяніруюць звычайныя аблігацыі, з плаваючай працэнтнай стаўкай, з нулявым купонам, кан-версуемыя аблігацыі, аблігацыі з апцыёнам. Па звычайных або пра-мых аблігацыях выплачваецца фіксаваны даход, як правіла, гадавымі купонамі на працягу ўсяго перыяду пазыкі. Даход па аблігацыях з плаваючай стаўкай залежыць ад змянення працэнтных ставак на сус-ветным рынку пазыковых капіталаў.На еўрарынку выкарыстоўваюцца наднацыянальныя працэнтныя стаўкі. Стаўкі па еўрааблігацыях базіруюцца пераважна на стаўцы ЛІБОР. Банкі бесперапынна мяняюць сваю стаўку прапановы з улікам рынкавай кан'юнктуры. Паколькі за азначэннем ЛІБОР не стаіць ніякая афіцыйна фіксуемая велічыня, у кожным крэдытным пагад-ненні падрабязна агаворваецца канкрэтны змест стаўкі ЛІБОР. Як правіла, выкарыстоўваецца стаўка па найбольш масавых трохмесяч-ных еўрадоларавых дэпазітах.ЛІБОР — пераменная частка агульнай вар-тасці крэдыту, якая вызначае яе ніжнюю граніцу ў кожным пра-грнтным перыядзе, да якой дабаўляецца нязменная частка — над-баўка (спрэд). Паколысі пагашэнне аблігацыі ажыццяўляецца па намінальным кошце, трымальнік аблігацыі пры яе пагашэнні атрымлівае даход у памеры рознасці паміж намінальным коштам і эмісійным курсам.Канверсўемыя аблігацыі прыносяць трымальніку меншы даход, аднак даюць яму права абмяняць іх праз пэўны час на акцыі пазы-чальніка ў выпадку, калі дывідэнды па акцыях акажуцца вышэйшымі ў параўнанні з працэнтамі па аблігацыях. Аблігацыі з апцыёнам да юць інвестытарам права выбару розных варыянтыў ажыццяўлення аперацыі.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.