В-15 Утварэнне ВКЛ
Прычыны ўтварэння ВКЛ:1)палітычныя(Агульная барацьба супраць татара-манголаў,крыжакоў і рускіх князёў);2)эканамічныя(адзіная тэхніка апрацоўкі глебы,пашырэнне гандлю,патрэба ў агульнай грашовай сістэме,адзіныя рамествы);3)культурныя(патрэба ў абменеі развіцці культ. Дасягненняў-пісьменстве,будаўніцтве гарадоў,хрысціянізацыі).Утварэнне ВКЛ было на добраахвотнай аснове.Перыяд існавання ВКЛ-сяр.13ст. па 1596г.(Люблінская унія).Першы князь-Міндоўг.Сталіца-Навагрудак.У 1385г. Адбылася крэўская унія з Польшай,якая адлюстравала пошук саюзніка ў барацбе са знешним ворагам.Доўгі час ішла унутрапалітычная барацьба за уладу паміж князямі.Князі Альгерд и Кейстут значна пашырыли межы ВКЛ,далучылі: Валынь,Бранск и Смаленск,Кеў(1362),Падолю.У 1432-1436гг. Адбылася грамадзянская вайна паміж Свідрыгайлам і жігімонтам за ўладу і пануючую веру.Палітычны лад ВКЛ:Вялікі князь(глава дзяржавы,ён узначальвае войска,выдае законы ,статуты, прывілеі, заключае мір,аб яўляе вайну,але яго пасада была выбарачнай);рада(паны-рада):дарадчы орган пры князе,яму належала улада ў час атсутнасці князя,у яго склад уваходзілі: каталіцкі епіскап,ваявода, кашталяны(кам.мясцовых войск),гетман,канцлер... .Сойм заканадаўчы орган улады,у ім удзельнічалі ўсе паны-радцы,ён выбіраў князя,сцвярджаў законы і г.д.Мясцовае кіраванне-ваяводы і старасты.Гэта дзяржава была парламенцкай манархіяй.
Першая спроба кадыфікацыі крымінальнага працэсуальнага права была зроблена ў судзебніку Казіміра 1468г.,наступным крокам стала прыняцце Статута 1529г.,што замацаваў дзярж.лад ВКЛ.Статут 1566г. Складаўся з 13 раздзелаў і быў на бел. Мове.Статут 1588 юрыдычна замацоўвал адносіны з Польшай пасля Люблінскай уніі.
В-16 Барацьба беларускага народа супраць крыжацкай агрэсіі
З 13ст. на землі Прыбалтыкі прыйшлі крыжакі(манахі-рыцары),ў 1201г. Яны распаўсюджавалі каталіцызм заснавалі сваю крэпасць-г.Рыгу,тут дзейнічалі:Тэўтонскі ордэн,ордэн мечаносцаў, Лівонскі ордэн.Яны хацелі збіраць даніну з прыбалтыйскіх плямёнаў,і заваяваць беларускія землі.Аднак беларусы далі адпор.Аляксандр Неўскі ў 1242г. на лёдзе Чудскага возера рускімі і беларускімі войнамі спыніў крыжацкую агрэсію.У 1409г. пачалася “вялікая вайна” Польшы і ВКЛ з Тэўтонскім ордэнам,дзе галоўным стала Грундвальская бітва 15 ліпеня 1410г.Аб яднанымі сіламі беларусаў,палякоў,літоўцаў,татараў,чэхаў нанеслі знішчальны ўдар па крыжаках . Другі моцны вораг які нападаў з усходу,былі татара-манголы,аднак бел. Князі не плацілі дань ардзе.Быў дан моцны адпор нашэсцям ў 1258,1275,1277,1287,1315,1325,1338 гг.У 1362г. князь Альгерд разбіў татара-манголаў.У 1380г. на кулікоўскае поле бітвы ў дапамогу князю Дзмітрыю Данскому князь Андрэй Полацкі прывёў бел. Войска.З другой паловы 15ст. абвастрыліся адносіны ВКЛ з Крымскім ханствам.Амаль штогод Крым. Татары наведвалі Кіеўшчыну, Падолю ,Валынь , даходзілі да Палесся.У 1505г. татары дайшлі аж да Менска і Навагрудка,узялі ў палон каля 100 тыс. Мірных жыхароў.З 1474 па 1569 крым.тат.зрабілі 75 набегаў на ВКЛ.ВКЛ зрабіла казацкія заслоны.У 1506г. на р.Лань адбылася значная бітва з крым.тат.,войска ВКЛ у складзе 7тыс. Пад кіраўніцтвам М.Глінскага разбіла 12тыс.войска.У 1527г. сумеснымі намаганнямі было нанесена цяжкае паражэнне крым. Тат.пад Каневам на Украіне.Да канца 15ст. закончыўся працэс аб яднання рускіх земляў вакол Масквы.Маскоўскія князі не прызнавалі факт самастойнасці ВКЛ,таму яны пачалі ваенныя дзеянні.Прычыны:барацьбаза вотчыну(землі),за пашырэнне шляхоў гандлю,за выхад к морю(Чорнаму,Балтыкі),яны выступалі за адзіны праваслаўны цэнтр у Маскве.З-за гэтага адносіны паміж дзяржавамі насілі варожны характар.Адбылося 6 воін:1)У 1492-1494гг. Іван 3 пайшоў ваяваць”за вотчыну”.Ён спаліў і разбураваў шмат гарадоў(Рагачоў,Любецк,Мцэнск і г.д.).Потым шляхта ВКЛ прапанавала сасватаць дачку Івана 3. Алену за вялікага князя Аляксандра.2)У 1500-1503 Іван 3 заключыў саюз з Крымскім ханствам супраць ВКЛ,прычынай сталі фармальныя звесткі аб ганеннях на праваслаўных у ВКЛ,у выніку гэтай вайны ВКЛ страціла шмат гарадоў і тэррыторыі.3)У 1507-1508гг. Пасля смерці Івана 3 ВКЛ хацела вярнуць сабе страчаную тэррыторыю і Вялікі князь Маскоўскі Васіль3 пайшоў на Полацк,Смаленск.Потым быў падпісан”вечны мір”.4)У 1512-1522 было шмат бітв,вынікам вайны стала перамір е на пяць год..5)У 1534-1537 пасля смерці Васіля3 ВКЛ хацела вярнуць сабе землі.6)Лівонская вайна 1558- 1582 пачалася із- за валодання прыбалтыйскімі землямі.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.