В-21 Рэфармацыйны рух у ВКЛ
Рэфармацыя-гэта шырокі грамадска-палітычны рух у Зах.Еуропе 16ст. антыфеадальнага і гуманістыч-нага накірункаў,супраць каталіцкай царквы.Галоўныя ідэолагі:Я.Гус,М.Лютэр,А.Цвінглі,Ж.Кальвін... Адзінай крыніцай веры яны лічылі Святое пісанне,яны патрабавалі секулярызацыі царкоўнай маемасці .Рэфармацыя знайшла адлюстраванне ў пратыстантызме,які меў прынцыпы:аўтарытэт Бібліі,права ўсіх веруючых звярнуцца да бога без пасрэдніка(царквы),выратаванне асабістай верай.Рэф. на Бел. Ўспры-няла больш за ўсё кальвінізм і антытрынітарызм.Сацыяльнай апорай кальвінізму была знаць, апазі-цыйная шляхта і мяшчанства. Распаўсюджвальнікі Р.на Б.:Радзівілы,Валовічы,Сапегі,Кішкі ,Хадкевічы Пратыстантызм прывёў да ўсплеску развіцця культуры.З явілася шмат арыянскіх школ у Слуцку,былі заснаваны друкарні ў Нясвіжы, Бярэсці. Атрымала распаўсюджанне перакладная літаратура.У сойме ВКЛ засядалі ў 1569г. 15 сенатараў пратэстантаў,2 католікі,5 праваслаўных,а ў 1580г.-13 прат.,6 кат.,4 прав.Гарадзенскі сойм ураўнял у правах усю шляхту хрысціянскай веры.Большасць сялян былі прыхільнікамі праваслаўнай рэлігіі,нягледзячы на спробы магнатаў і іншых перацягнуць іх да Рэфармацыі прымусовым шляхам.У 16-перш.пал.17ст. на Беларусі дзейнічала 85 кальвінісцкіх,7 рэфармацыйных абшчын. Найбольш выдатнам прадстаўніком беларуска-літоўскага антытрынітарызму стаў С.Будны, пісьменік, асветнік, гуманіст.Да сярэдзіны 17ст. антытрынітарызм быў заканадаўча забаронены,а яго члены выгнаны з Р.П.Рэфармацыйнае кнігадрукаванне існавала з сярэдзіны 16 да сяр.17 ст.гэта садзейнічала распаўсюджванню рэнесансных. гуманістычных,рыялістычных тэндэнцый у бел.культуры. Пасля Люблінскай уніі начынаецца контррэфармацыя,якая праз каталіцкія ордэны змагалася з Рэфармацыяй.Рэфармацыя садзейнічала паланізацыі бел.шляхты,яна дапамагала развіццю адносін с Зах.Еуропай.Ідэі уніяцтва сярод каталіцкіх колаў Польшчы яшчэ ў 14ст.Зручны момант наступіў пасля падзення Візантыі(1453г)і пасля Люблінскай уніі.У 1596г. адбыўся Брэсцкі царкоўны сабор ,які прыняў царкоўную унію,якая прызнла першую выснову каталіцкай прагматыкі і рэлігійнае главенства Папы Рымскага.Антыуніяцкі напрамак насіў Віцебскі бунт 1623г. калі быў забіты уніяцкі архіепіскап І.Кунцевіч.Барацьбу вялі таксама і праваслаўныя брацтвы у гарадах.сёння можно прызнаць,што праз захаванне бел.мовы ў богаслуженні,уніяцтва дапамагло беларусам захаваць сваю беларускасць.нацыянальную культуру.
В-22 Войны и ўнутрапалитычныя канфликты на тэр Беларусі
У другой палове 17-пачатку 18ст.Рэч Паспалітая ўступіла на паласу разбуральных войнаў і ўнутра-палітычных канфліктаў Войнам спадарожнічалі эпідэміі,разарэнне,разбурэнне.Найбольш крывавымі былі антыфеадальная казацка-сялянская вайна 1648-1651гг.і вайна Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654-1667гг.Апошняябыла самай трагічнай,яна амаль пазбавіла беларусаў іх мяшчанства і арыстакратыі,паскорыла працэссы паланізацыі.У выніку воін за 1650 па 1667гг. Колькасць насель-ніцтва на беларусі скарацілася з 2,9 па 1,4млн.чал.1/3 гаспадарак засталася без гаспа-дароў, 70% ся-лянскіх хат стаялі пустымі,лютаваў сыпны тыф.Для аднаўлення гаспадаркі патрабавалася 20 год. Аднак Паўночная вайна 1700-1721гг. Ліквідавала намаганні па аднаўленню гаспадаркі . Цяжкія вынікі ўсклаліся захаваннем і замацаваннем фальваркава-паншчыннай сістэмы гаспадаркі,феадальнай анархіяй.Для вядзення войнаў урад Рэчы Паспалітай браў у пазыку велізар-ныя грашовыя суммы у магнатаў і аддаваў іх зямлёй.”Хатнія войны”прахадзілі і паміж магнатамі.Каралеўская ўлада ў Р.П. не перадавалася ў спадчыну,а выбарнасць караля патрабавала ад прэтэндэнтаў на прастол ўсё новых уступак шляхце.Шляхта з дапамогай канфедэрацыі-ваеннага саюзу для абароны сваіх правоў магла аспрэчыць любое рашэнне караля або сойма.Акрамя таго сойму ўвогуле было цяжка прымаць рашэнні па любому пытанню.Яго дзейнасць была паралізавана з-за права”ліберум вета” (права забароны),т.е.права любога пасла (дэпутата сойму) адкланіць пастанову,нават калі ўсе астатнія галасавалі “за”.З 1652 па 1764гг. З 80 соймаў 44 былі сарваны.Утакіх умовах Р.П. ў 18ст.перажывала эканамічны,сацыяльны і палітычны крызіс,калі не мясцовыя,ні цэнтральная ўлада не маглі абмежаваць і спыніць свавольствы і анархію магнатаў і шляхты ў краіне.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.