Тақырыбы:В2, С1 деңгейлерінде оқылым түрлерін оқытудың тиімді жолдары, страница 8

4. студенттер түйін сөздерді анықтайды

5. студенттер мәселені шешу суреттер сала алады

6. мәтіндер қайта-қайта, мұқият оқылады

7. мақсаты тек оқу шеберлігін дамыту емес тілдік білімді тереңдету болып есептеледі

Қажетті оқу құралдары:

1. Әдетте көлемі 500 сөзден аспайтын  қысқа мәтіндер

Дамитын дағдылар:

жылдам оқу дағдысы

Қолданыс  кезі:

Оқылымның мақсаты:

-  логикалық дәлел

-  мәтіннің риторикалық үлгісі

-  автордың эмоционалдық символдық немесе әлеуметтік қатынастар мен мақсаттары

Оқытушының рөлі:

-  мұғалім қолайлы мәтінді таңдайды

-  мұғалімі дағдыларын дамыту мақсатында әр түрлі тапсырмалар таңдайды.

-  мұғалім мәтінді оқығанға дейін, оқу барысында және оқығаннан кейін бағыт береді.

-  мұғалім студенттерді өз беттерімен жұмыс істеуге дайындайды.

Артықшылықтары:

-  Қарқынды оқылым сөздік қорды дамытып,  идиомаларды үйренуге мүмкіндік береді.

-  Қарқынды оқылым әр студенттің мәтінді түсіну не түсінбеуін нақты анықтауға мүмкіндік жасайды.

Кемшілітері:

-  мәтін көлемі қысқа болғандықтан, студенттер көп оқи алмайды

-  мәтіндерді мұғалім таңдағандықтан мәтіндер білім алушыларды  қызықтырмауы да мүмкін [11].

Ауқымды оқылым

Бұл не?

-  Браунның айтуынша (1989):  ауқымды оқылым мәтіннің  жалпы мағынасын түсінуге қол жеткізу үшін қолданылады.

-  Лонг және Ричарттың айтуларынша (1987): ауқымды оқылым студенттердің көлемі жағынан үлкен мәтіндерді сыныптан тыс оқу. Оқу барысында белгісіз сөздерді тастап кетіп, тек мәтіннің жалпы мағынасын түсіну.

-  Ауқымды оқылымның мақсаты студенттердің кітап оқуға қызығушылықтарын арттыру

-  Ауқымды оқылым әрқашан негізгі идеялар түсіну үшін емес, толық ақпарат алу үшін жасалады.

Сипаттамасы:

-  Білім алушылар  мүмкіндігінше көп оқиды

-  Тақырыптар ауқымы бойынша әр түрлі материалдарды оқиды

-  Білім алушылар  өз қызығушылықтарына байланысты мәтіндерді таңдайды

-  Ауқымды оқылымның  мақсаттары әдетте ақпарат алып,  мәтінді жалпы түсіну болып табылады.

-  Ауқымды оқылым әдетте іштей, өз бетінше оқу болып табылады.

-  Оқу жылдамдығы әдетте тез.

Қажетті оқу құралдары:

-  Аутентті оқу материалдары (газет, журнал және т.б.)

-  Веб ресурстар

-  Мұғалім таңдаған әңгімелер мен мақалалар

Оқытушының рөлі:

-  мұғалім оқушының мүдделеріне негізделген оқу материалдары бойынша ұсыныстар береді.

Білім алушының рөлі:

-  Студент оқу қабілетін дамыту үшін жалпы жауапкершілікті өзіне алады.

-  Студент сөздік қолданбай оқиды.

-  Студент әдетте оқу материалын өзі таңдайды

Артықшылықтары:

-  Студенттердің  «оқу әдеті» дамиды

-  Студенттер сөздік қорларын дамытады

-  Студенттердің оқып түсіну қабілеттері дамиды

-  Студенттердің жалпы тіл құзыреттіліктерін артады [11]

Мәтіннің жалпы мағынасын анықтау үшін оқу (skimming)

Бұл әдіс мәтінді жылдам оқу болып табылады. Бұл әдіс арқылы:

-  Білім алушылар мәтіннің жалпы мағынасын біледі

-  Білім алушылар мәтінді жазушы автордың мақсаты туралы түсінік алуға мүмкіндік алады

-  Білім алушылар мәтіннің жалпы құрылымымен таныса алады

Қолданыс  кезі:

-  Бұл әдіс ойымызда кейбір жалпы сұрақтар туындағанда пайдаланылады

-  Бұл әдіс мәтінге шолу жасау үшін пайдаланылады.

Білім алушының рөлі:

-  Ең алдымен  мәтіннің тақырыбын оқу

-  Кіріспені немесе бірінші тармақты оқу

-  Әр тармақтың бірінші сөйлемін оқу

-  Қорытынды бөлім немесе соңғы тармақты оқу

Мәтіннен нақты ақпаратты анықтау үшін оқу (scanning)

Бұл не?

-  Бұл әдіс мәтіннен нақты ақпаратты табу үшін жылдам оқую

Қолданыс  кезі:

-  Бұл әдіс техникалық, ғылыми немесе кәсіби материалдармен жұмыс істегенде жиі пайдаланылады.

Оқытушының рөлі:

-  Мұғалім нақты ақпараттары бар мәтіннің үзінділерін таңдайды.

-  Мұғалім аутентттік материалдарды пайдалана алады