| Гіпербалічныя косінус і сінус праўдзяць
  раўнанне гіпербалы  | 
 | 


12º. Адваротныя гіпербалічныя функцыі. Адваротную да функцыі  абазначаюць
 абазначаюць  Яна непарыўная як
адваротная да непарыўнай функцыі. Атрымаем яе аналітычнае выяўленне. Дзеля
гэтага развяжам раўнанне
 Яна непарыўная як
адваротная да непарыўнай функцыі. Атрымаем яе аналітычнае выяўленне. Дзеля
гэтага развяжам раўнанне  у дачыненні да x:
 у дачыненні да x: 
| Паколькі  | 
 | 
 
 
Аналагічна атрымліваем
 
 





Скарыстаем тэарэму пра непарыўнасць складанай функцыі, грунтоўны ступенева-паказнікавы ліміт і непарыўнасць асноўных элементарных функцый для вылічэння надалей важных наступных лімітаў.
1º. 
 . Такім
чынам, маем
. Такім
чынам, маем
 .      У прыватнасці
 .      У прыватнасці      .
.
2º.  Маем
 Маем
  .    У прыватнасці
.    У прыватнасці       .
 .
3º. 
= =
=
Такім чынам, атрымалі
 .
.
def: Калі функцыі  і
 і  вызначаны ў праколатай
акрузе пункта
 вызначаны ў праколатай
акрузе пункта  і
 і  , то
функцыі
, то
функцыі  называюць эквівалентнымі
ў акрузе пункта
 называюць эквівалентнымі
ў акрузе пункта   і пішуць
 і пішуць  .
. 
Напрыклад, 1)  таму,
што
 таму,
што  2)
 2)  таму, што
 таму, што  3)
 3)  (Чаму?)  4)
(Чаму?)  4)  (Чаму?)
(Чаму?)
Калі прыняць да ўвагі прыклады, разгледзеныя ў §§2.7 , 2.12, то можна скласці наступную табліцу эквівалентных функцый:
 
  
  
  
  
  ;
;
 ;
; 
 ;
; 
 ;
; 
 .
.
Гэтыя стасункі застаюцца праўдзівымі, калі
замяніць у іх xна бясконца малую функцыю 
Напрыклад,  ;
;  ;
;
                            ;
;    .
. 
Геаметрычна эквівалентнасць азначае, што
разгляданыя функцыі паводзяць сябе ў акрузе пункта  набліжана
як адпаведныя прамыя:
 набліжана
як адпаведныя прамыя:


 .
.

Тэарэма 1. Калі функцыі  і
 і
 эквівалентныя ў акрузе
пункта
 эквівалентныя ў акрузе
пункта  і існуе
 і існуе  , то існуе таксама
, то існуе таксама  .
.
□ Паколькі 
 , то
, то  , а тым самым
, а тым самым  .
.
Далей маем
 ■
    ■
Даказаная тэарэма дае магчымасць замяніць множнік (або дзельнік) пад знакам ліміту на эквівалентны яму множнік (або дзельнік).
Прыклад 1. Вылічыць  .
.
∆ Выкарыстоўваючы непасрэдна грунтоўны трыганаметрычны ліміт, маем

На падставе тэарэмы 1 атрымаем
 ◄
 ◄
Заўвага 1. З прыклада вынікае, што
 .
.
Заўвага 2. Пры вылічэнні лімітаў складнікі нельга замяняць
эквівалентнымі функцыямі. Сапраўды, калі ў прыкладзе 1, улічваючы  , замяніць
, замяніць  на 1, атрымаем
 на 1, атрымаем  , што прывяло да
непраўдзівага выніку.
, што прывяло да
непраўдзівага выніку. 
def: Калі функцыі  і
 і  вызначаны ў праколатай
акрузе пункта
 вызначаны ў праколатай
акрузе пункта  і
 і  , то
функцыю
, то
функцыю  называюць бясконца
малой у параўнанні з функцыяй
 называюць бясконца
малой у параўнанні з функцыяй  у акрузе пункта
 у акрузе пункта
 і пішуць
  і пішуць  ,
,  .
.
Пры гэтым самі функцыі  і
 і  могуць не быць бясконца
малымі. Так
 могуць не быць бясконца
малымі. Так  , а функцыі
, а функцыі  і
 і  ёсць бясконца вялікія пры
 ёсць бясконца вялікія пры  .
. 
def: Калі  і
 і  , то кажуць, што функцыя
, то кажуць, што функцыя  у акрузе пункта
 у акрузе пункта  ёсць бясконца малая
больш высокага парадку, чым
 ёсць бясконца малая
больш высокага парадку, чым  .
.
У сувязі з уведзеным абазначэннем часта
выкарыстоўваецца запіс  . Гэта
азначае
. Гэта
азначае  – бясконца малая ў пункце
– бясконца малая ў пункце  .
. 
Адзначым наступныя ўласцівасці сымбаля  (тут
 (тут  ):
):
| 
 
 
 
 | 
 
 
 | 
 
 | 
Тэарэма 2. (Пра выяўленне эквівалентных функцый). Для таго каб
функцыі f(x)
ig(x) былі эквівалентнымі ў акрузе пункта  , неабходна і дастаткова,
каб
, неабходна і дастаткова,
каб  
 
□ (Неабходнасць) Няхай  . Згодна з азначэннем эквівалентнасці
. Згодна з азначэннем эквівалентнасці
 . На падставе тэарэмы
пра выяўленне функцыі, якая мае ліміт,
. На падставе тэарэмы
пра выяўленне функцыі, якая мае ліміт,  ,
дзе
,
дзе  . Такім чынам,
. Такім чынам,  .
.
Паколькі  , то
, то  , што і
прыводзіць да роўнасці
, што і
прыводзіць да роўнасці 
(Дастатковасць) Няхай  Тады
 Тады 
 , што і азначае
, што і азначае  .
  ■
.
  ■
Гэты крытэр дазваляе пададзенай вышэй табліцы эквівалентных функцый надаць наступны выгляд:
| 
 
 
 
 | 
 
 
   | 
def. Калі існуе канечны ліміт  , то пішуць
, то пішуць   Паколькі разгляданы
ліміт ёсць канечны, то функцыя
 Паколькі разгляданы
ліміт ёсць канечны, то функцыя  абмежаваная
ў акрузе пункта
 абмежаваная
ў акрузе пункта  , г.зн.
 , г.зн.  , або
, або  . І таму пры гэтым
таксама кажуць, што функцыя
. І таму пры гэтым
таксама кажуць, што функцыя  абмежаваная
ў параўнанні з функцыяй
 абмежаваная
ў параўнанні з функцыяй  . Калі
пры гэтым функцыі
. Калі
пры гэтым функцыі  і
 і  ёсць бясконца малыя ў
пункце
 ёсць бясконца малыя ў
пункце  , то кажуць, што  функцыі
, то кажуць, што  функцыі  і
 і  маюць аднолькавы
парадак малечыні.
 маюць аднолькавы
парадак малечыні. 
Прыклад 2.

Прыклад 3.

Трэба зазначыць, што выкарыстанне эквівалентных функцый не заўсёды прыводзіць да мэты.
Прыклад 4.  ?
 ?
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.