Гэта толькi асобныя вытрымкi з рапартау контрразведкi СД, падпольнага i акупацыйнага друку, рапартау АК, мемуарау. Зразумела, што лалякi выкарысталi сiтуацыю i паставiлi у палi-цыю i адмiнiстрацыю "сваiх людзей". Але гэта раэумелi i немцы. Ужо з восенi — гауляйтзр ГК "Беларусь" В. Кубэ прыступiу у Мiнску да выканання абавязкау у вераснi 1941 года — нямецкая адмiнiстрацыя i СД слынiлi расстрэлы на месцы на падставе даносау "гэрр офiцэр, тэн чловек то болыювiк!*, а. нават часам пад расстрэл трапляу сам паклёпнiк. 22 кастрычнiка распараджэннем В. Кубэ была створана "Беларуская Народная Самапомач" на чале з I. Ермачэнкам. Нягледзячы на "культурна-гаспадарчы" характер БНС, у значкам сту-пенi яе паустанне лауллывала на кадравую палiтыку акупанта. У тую ж восемь I. Ерма-чзнка атрымау дазвол фармiрамць бела-рускую даламожную палiцыю, пры гэтым немцы забяспечвалi яе зброяй, а вярбоукай людзей займауся аларат БНС на месцах. Усе гэта прывяло да вострай канкурэнцыi ды узаем-нага вынiшчэння служачых немцам палякау i беларусау, але iстотна падарваць польскi уплыу у адмiнiстрацыi i палiцыi не удалося. Таму з вясны 1942 года СД прыступiла да гэтак званай "Полен-акцiон" — чькггкi усяго апарату ад "польскага падполля". На гэты час прыпадаюць масавыя арышты i расстрэлы палякау у Наваг-радку, Лiдзе, Слонiме, Баранавiчах, "Полен-акцiон" з рознай iнтэнсiунасцю працягвалася да лета 1943 года, калi немцы пачалi граць у "польскiя карты". Тут трэба адзначыць, што дамаглiся немцы адносна няшмат. Напрыклад, у Слонiмскай акрузе за год "вычысцiлi" больш тькячы палякау — i адначасова каля пяцiсот чалавек падалi заявы, што яны неправiльна "запiсаныя палякамi" беларусы... 3 другога ж боку, нямецкi тэрор дау адмоуны эфект: э лета 1942 года фарм iруюцца першыя баявыя атрады АК, часам яны базiруюцца яшчэ на гарады i мястэчкi, знiкаючы "до лясу" толькi на час ажыццяулення канкрэтнай алерацыi, але восен-ню i зiмой 1942/43 гадоу узнiкаюць першыя рэгулярныя адзiнкi АК. Летам жа 1942 года АК арганiзуецца на Беларусi структурна i падзяля-ецца на чатыры аперацыйныя акругi: Вiленская, Беластоцкая, Палеская i Наваградская. [2]
Праблемы месца i ролi Армii Краёвай сёння разглядаюцца у наву-ковай лiтаратуры, на навуковых канферэнцыях. Частка польскiх вучоных бачыць дзейнасць гэтай армii як вынiк падпiсання 23 жнiуня 1939 г. дагавора Молатавым i Рыбентропам. Яны настойлiва даказваюць неправамернасць заключэння гэтага пагаднення i яго рэалiзацыi. А калi акауцы рабiлi нешта дрэннае, дык толькi таму, што iх на гэта быццам справакавалi Сталiн i беларускiя партызаны. Ёсць i айчынныя гiсторыкi, публiцысты, палiтыкi, якiя падзяляюць тэты падыход i выказваюцца за прызнанне удзельнiкау Армii Краёвай ветэранамi Вялiкай Айчыннай вайны.
Такi погляд на гiсторыю дазваляе нам запытаць: "А цi была прававая аснова захопу Польшчай у 1919—1920 гг. беларускiх зя-мель? I цi былi б яны вернуты на падставе права Беларусi? Чаму у злачынствах акауцау вiнаватыя не эмiграцыйны урад Польшчы у Лондане i самi акауцы, а савецкае кiраунiцтва i беларускiя партызаны?"
Адказваючы на гэтыя пытаннi, адзначым, што Рыжскi мiрны дагавор 1921 г. памiж Савецкай Расiяй i Польшчай, паводле якога Заходняя Беларусь (да Негарэлага) далучалася да Польшчы, быу для беларусау несправядлiвым, супрацьпрауным, бо ён раз'ядноувау адзiнакроуных братоу-беларусау. Таму барацьба Армii Краёвай за далучэнне жыхароу Заходняй Беларусi да Польшчы, яе спробы па-вярнуць назад кола гiсторыi адмоуна успрымалiся беларусi-сiм насельнiцтвам. [1, стр.257]
Актыунасць АК супраць немцау да восенi 1943 года абмяжоувалася нападамi на асобныя патрулi i пастарункi з мэтай здабывання зброi, а таксама адбiцця арыштаваных суайчыннiкау. Калi ж зiмой 1944 года немцы далi зброю самi, то антынямецкiя атакi АК спынiлiся амаль да лета 1944 года; калi пачалася аперацыя 'Бура*. тады i былi раэбiты буйныя гарнiзоны немцау у Жалудку, Шчучыне, Скрыбауцах, Солах i г. д.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.