Деятельность армии Крайова на территории Беларуси, страница 3

Так, у лiстападзе 1942 года начальное Брас-лаускага павета Васiлеускi i яго намеснiк Кава-леускi перадалi 2 кулямёты, 7 карабмау i др. зброю савецкаму артаду "Спартак". Летам i восенню 1942 года адзначана паутара дзесятка супольных акцый савецкiх i польскiх партызан на нямецкiя пастарункi; тады ж вызначалiся "савецкiя" i "польскiя" вёскi, зоны уплыву, калiдоры i г. д. Палiтыку на месцы рабiлi палявыя камандзiры. Несумненна iнспiра-ванай праз Маскву была змена накiрунку савецкага. тэрору: у СД адзначалi, што прыб­лiзна э мал 1942 года савецкiя партызаны знiшчалi палiцзйскiх, настаунiкау, служа­чых i г. д. беларусау i ашчаджалi палякау! Нагадаем, што працягвалася "Полен-акцiон" — i такое рашзнне савецкага камандавання было яуна дэманстрацыйным: вось якiя мы, а вось якiя немцы... I усе ж алошняя суполь-ная савецка-польская аперацыя адбылася ужо вленой 1943 года — разгром нпмоцкага гар-нiзона у Жалудку на Шчучыншчыне. Потым наступiу разлад, якi перайшоу у адкрытую вайну...

У жнiунi 1942 года па патрабаваннi англман з СССР на БлЬкнi Усход была аыведзена 75-тысячная польская армiя генерала Андэрса. У красавiку 1943 года, у вынiку выйсця на свет расстрэлау НКВД польскiх афiцэрау у Катынi, былi разарваны савецка-польскiя дыпламатыч-ныя адносiны. 4 лiпеня 1943 года у авiакатастрофе над Гiбралтарам загiнуу генерал В. Скорой.

I яшчэ тым жа летам, за подпiсамi П. Панамарзнкi i П. Калiнiка, выйшлi адзiн за адным тры эагады — першы: "спынiць суп-рацоунiцтва я АК"; другi: "найтралiааяаць палякау у нашых (1) атрадах; трэцi: "раэ-зброiць сiлы АК на нашай тэрыторыi — апошняе аэначала адкрытую вайну.

Дзеля выкаiюiшя дырэктывы летам i восен­ню 1943 года на Заходняй Беларусi з'явiлася 9 брыгад, 10 асобных атрадау i 15 дыверсiйных груп, перакЫутых з усходу i з-за фрiзнту — гэта значыць, па атрадэа альбо груп* на адзiн даваенны адмiнiстрацыйны раан! За год замест 10 iiадпольных райкомау ВКП(б) стала 87; выдавалася 14 газет, з iх 4 па-польску; пры кожным атрадэе рэкамендавалася мець некалькi палякау альбо заходнiх беларусау, ведаючых па-тюльску i г. д. У канцы 1943 года на Заходняй Беларусi савецкiх партызан было 37 тыс чалавек — у тры разы больш, чым год назад.

Тым часам, па смерцi генерала В. Сiкорска­га, рэальная улада у Лондане пеоайшла да Начальнiка Збройных Сiл генерала К. Соснко-ускага, якi 5 кастрычнiка 1943 года перадау камандзiру АК у Варшаве генералу Т. Камаро-ускаму (пс "Бор"), што неабходна лiчыцца з трыма варыянтамi ражiцца сітуацыi:

-альбо будуць узноу лены дыпламатычныя адносiны памiж iюльскiм эмiграцыйным урадам i урадам СССР, i тады паустанне супраць немцау будзе узгоднена а савекiм камандаваннем, а цывiльная улада пасля паустання пяройдэе да палякау;

-калi ж нямецкi фронт развалiцца раней, то улады АК абавязаны пачаць паустанне самастойна i аднавiць польскi кантволь над даваеннай тэрыторыяй, не дапускаючы гуды алiякiх войск;

-калi ж дойдзе да спынення агню памiж СССР i Германiян, трэба застааацца у падполлi i чакаць на рашаючм удар пасля перамогi саюзнiкау на Захадзе Еуропы.

Такiм чынам, аж у 1943 годзе польскае камандаванне на Захадзе i Галоуная Каменда-тура АК у Варнпвс лiчылiся з магмымасцю савецкай акупацыi i "вяртання у падполле", не адкiдаючы, аднак, i магчымасцей супрацоунiц-тва з "саветамi". Гэтая раадвоенасць будзе вiсець над палякамi у апошнi год нямецкай акупацыі і адальецца ім вылікай крывей. [2]

Пасля нападу Германii на СССР польскi урад У.Сiкорскага па-раней-шаму разлiчвау на вызваленне Польшчы заходнiмi саюзнiкамi альбо пры iх рашаючым удзеле. "Саюзу узброенай барацьбы" прадпiсвалася не ^ступаць у актыуныя баявыя дзеяннi, а засяроджваць намаганнi на падрыхтоуцы узброенага паустання, на разведцы, сабатажы i дыверсiях. Разам з тым, улiчваючы новыя абставiны, 30 лiпеня 1941 г. у Лондане было падпiсана пагадненне аб нармалiзацыi адносiн памiж урадамi СССР i Польшчы. Пытанне аб межах у iм не закраналася. Але польскi Урад лiчыу яго вырашаным, бо калi дагавор аб дружбе i гранiцы памiж Савецкiм Саюзам i Германiяй ад 28 верасня 1939 г. быу парушаны, то згубiу сiлу, на думку палякау, i пратакол аб межах. Мiж тым урад СССР не збiрауся адмауляцца ад сваiх зямель.