Навука гісторыя: прадмет, задачы і месца ў сучасным грамадстве. Разнастайнасць гiстарычнага працэсу. Крытэрыі яго перыядызацыі: археалагічны, марксісцкі, цывілізацыйны

Адказы на пытанни к экзамену.

1.  Навука гісторыя: прадмет, задачы і месца ў сучасным грамадстве. Функцыі гісторыі i тыпы гістарычных ведаў. Гiсторыя Беларусi як неад`емная частка сусветнай гiсторыi.

Прадмет гістарычнай навукі — гэта рух грамадства ў часе, мінулае краін, народаў, чалавецтва, асобных бакоў дзейнасці грамадства.

Задачы айчыннай гісторыі наступныя:

1) вывучэнне гістарычнага працэсу, каб лепей разумець рэчаіснасць і больш грунтоўна прадбачыць будучыню;

2) тлумачэнне з’яў, падзей і працэсаў з пазіцый аб’ектыўнасці і крытычнасці;      3) авалодванне навыкам пошуку прычынна-выніковых сувязей, дзеючых фактараў у гістарычным працэсе;

 4) абуджэнне гістарычнай памяці, нацыянальнай самасвядомасці і пачуцця грамадскай годнасці і гонару;

 5) выхаванне патрыёта сваёй Радзімы, добрага гаспадара на зямлі Беларусі і адказнасці ў яго за будучыню краіны.

Гісторыя займае галоўнае месца сярод грамадскіх навук і цесна звязана з іншымі грамадскімі Гісторыя разглядае працэс развіцця грамадства ў цэлым, аналізуе сукупнасць з’яў грамадскага жыцця, усіх яе бакоў (эканомікі, палітыкі, быту, культуры).

Гісторыя выконвае некалькі сацыяльна ўплывовых функцый.

 Гэта тэарэтычна-пазнавальная і інтэлектуальна-развівальная, практычна-палітычная і патрыятычна-выхаваўчая функцыі, а таксама функцыя фарміравання светапогляду.

У сваю чаргу гісторыя сама з’яўляецца шматгаліновай навукай. Самастойнымі галінамі, або тыпамі гістарычных ведаў, лічацца эканамічная гісторыя, сацыяльная гісторыя, цывільная і ваенная гісторыя, гісторыя дзяржавы і права, гісторыя рэлігіі, этнаграфія (вывучэнне культуры і быту народаў свету), археалогія (вывучэнне гісторыі чалавецтва з дапамогай рэчавых крыніц старажытнасці).

Сучасная айчынная гістарычная навука выкарыстоўвае дыялектычна-матэрыялістычны метад (спосаб) даследвання, які разглядае развіццё грамадства як натуральна-гістарычны працэс, што вызначаецца аб’ектыўнымі заканамернасцямі і знаходзіцца пад уплывам суб’ектыўнага фактару (дзейнасці мас, класаў, партый)

2.  Разнастайнасць гiстарычнага працэсу. Крытэрыі яго перыядызацыі: археалагічны, марксісцкі, цывілізацыйны.

Перыядызацыя гісторыі — гэта вызначэнне храналагічна паслядоўных этапаў у агульным развіцці чалавецтва. Сістэма класіфікацыі гістарычных этапаў называецца крытэрыем перыядызацыі гісторыі.

 Крытэрыі бываюць наступныя: археалагічны, марксісцкі, цывілізацыйны.

Археолагі вылучаюць гістарычныя эпохі па асноўным матэрыялам для выраблення прылад працы.

 Каменны век (ён занадта вялікі і таму падзяляецца на палеаліт, мезаліт, неаліт)

 Век метала( медны, бронзавы і жалезны) .

К. Маркс считал, что всемирная история подразделяется на  5 общественно-политических формаций ч/з которые прошло все человечество.

Под общественными формациями он видит определенный уровень  развития производственных сил и проихводственных отношений, который связан  с формами собственности, с классовым подходом.

Различают  следующие формации:

першабытная- абшчынная (бязкласавая);

рабаўладальніцкая, феадальная, капіталістычная (на базе панавання прыватнай уласнасці);     сацыялістычная і яе завяршальны этап — камуністычная(вяртанне да агульнай маёмасці).

З пункту гледжання марксізма формы прысвойвання маёмасці, спосабы вытворчасці, прылады працы адлюстроўваюць крокі пазнання і засваення чалавекам навакольнага свету.

Сёння распрацаваны новы падыход да перыядызацыі гісторыі, які назван цывілізацыйным.

З гэтага пункту гледжання чалавек з’яўляецца біясацыяльнай істотай. З жывой прыродай яго парадняе біялагічны пачатак, а адрознівае ад іншых жывых істот розум. Радыкальныя новаўтварэнні ў гістарычным працэсе адбываюцца толькі таму, што людзі асэнсавалі іх неабходнасць і свядома ажыццявілі.

 Цывилизацыйны перыяд падзяляецца на:

Перыяд дрэвних цывилизацый(древний мир-5 –ае тысячагоддзе да нашай эры-5 век)

Средневековъе (феодализм)

Эпоха нового времени (капитолизм)

Новейшее время ( постиндустриальная цивилизация)-признаки (модернизация,глобализация)