Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусi (XIY – XYIII стст.): мастацкае шкло. Па мастацку афармляўся і бытавы посуд. Меў зеленаваты, жаўтаваты колер, таму што рабіўся з неасветленага шкла, страница 2

Выдзімалі у Оршы шкляніцы і пастаўлялі ў Маскоўскую Русь.

Разнастайны сталовы і аптэчны посуд, аконнае шкло рабілі ў Мн і Мсціславе.

У Магілёве шкляніцы і люстэркі аздаблялі фарбамі і золатам.

У 17 ст. асноўнай формай быў конус. Формы посуду былі падкрэслена простыя. Мастерство лепкі проявілось в декорірованіі ножкі, сценак і донцев. Нагадваюць дэкаратыўныя прыёмы венеціанскага і нямецкага шкла. – інвентар Любчанскага замка 1633 г. Шкларобства на Б у п.п. 17 ст. адлюстроўвае агульнаеўрапейскія дасягненні.

Дпм. др.п. 17 – п.18 ст. становіцца больш пышным, дэкаратыўны бок пераважае над утылітарным. Стыль барока – узмацненне эк. І к-рных сувязей з захадам, прыток іншаземных майстроў. Уцёкі майстроў у Расію.

У др. П. 17 ст. шкларобства атрымала дальнейшае развіццё. Пра узровень даюць представленіе уставы віленскіх майстроў – умець рабіць “штуку”.

Узровень размалёўкі на шкле быў вельмі высокі.

Па мастацку афармляўся і бытавы посуд. Меў зеленаваты, жаўтаваты колер, таму што рабіўся з неасветленага шкла. Шкло такой якасці рабілі і буйныя мануфактуры.

Вырабляўся канічны і цыліндрычны посуд.

Вялікую мастацкую каштоўнасць уяўляюць грушападобныя і шарападобныя збаны на паддонах і безпаддонаў з цыліндрычнымі і канічнымі шыйкамі. Цыліндрычныя шыйкі абвіваліся жгуцікамі і мелі патоўшчаны звонку венчык. Багатая пластыка ручкі.

Над творамі мастацкага шкла работалі не толькі гутнікі, жывапісцы, але і гравіроўшчыкі і ювеліры, якія аздаблялі шкло чаканым. Гравірованым і літым металам, што рабіла кожны выраб арэгінальным і непаўторным. Аб’емна ажурная разьба.

К к.17 ст. назіраецца імкненне да плоскасці разьбы, раслінныя матывы стылізуюцца да непазнавальнасці. – харатэрна для ўсяго дпм к. 17 ст.

У 18 ст. пасля спаду назіраецца ўзнаўленне рамесніцкай вытворчасці, прадаўжаецца працэс цэхавай арганізацыі і канцэнтрацыі, павялічваецца колькасць рамеснікаў. Шырока развіваецца мануфактурная вытворчасць.

Пры памешчыцкіх маёнтках і манастырах узнікаюць буйныя майстэрні, якія працуюць па патрэбе феадалаў, а таксама на рынак.

Мануфактуры шклярусу і фаянсавага посуду ў Гродна.

Шкларобчыя мануфактуры РАДЗІВІЛАЎ у мястэчках Урэчча і Налібокі, дзе ўжо тады варылі крышталь.

За паутара стагоддзя дзейнасці з’явілісь свае ўласныя мастакі. Мастацкая дзейнасць із пакалення ў пакаленне.

Роды патомных гравіроўшчыкаў ДУБІЦКІХ – мікалай, ян, петр, казімір,ігнат, кароль, некалькі пакаленняў РЫМАШЭЎСКІХ, ЗАЛЕСКІХ, АЛЕКСАНДРАВІЧАЎ,АДАМОВІЧАЎ, ДАШКЕВІЧАЎ.

Асартымент вырабаў дасыць шырокі: падсвечнікі, бакалы, флеты,келіхі, кілішкі, бутэлькі і графіны, шклянкі і шклянніцы, флягі, сталовыя камплекты і сервізы.

З мясцовага пяску (значная колькасць жалеза) – масавае бесколернае шкло жаўтаватага, зеленаватага і дымчатага одценняў.

Краі ножак у многіх вырабах загортваліся звонку ці наадварот. Гэты прыем таксама у адделцы вусця – традыцыя у беларускім шкларобстве.

Урэцка-налібокскія шкляныя вырабы з бясцветнага шкла. Выраблялі і каляровае вельмі рэдкіх і насычаных адценняў: цёмна –зялёная, - сіняе, - фіялетавае, ярка чырвонае. Дыкарыравалася як і безколернае. Гранілі і гравіравалі раслінным і геральдычным арнаментам.

У налібоках малочнае шкло.

Незвычайныя па форме былі пасудзіны для піцця ў выглядзе дзвюх спаеных чаш, прозваныя “дубельтамі”.

У сярэдзіне стагоддзя з’яўляюцца неспакойныя, грацыёзныя завіткі ракако. Зусім арэгінальныя формы бакалаў. Узрасла роля раслінных матываў.

Эстэтычнымі ідэаламі класіцызму была урачыстая прастата, лаканізм, сціпласць дэкору.

Асаблівую славу урэцка-налибоцкім мануфактурам прынеслі люстэркі і розныя віды асвятляльных прыбораў. Люстэркі, кандэлябры, люстры, свечнікі.

З 50-х гадоў аснаўная колькасць гэтай прадукцыі выраблялась на Урэцкай мануфактурэ. Майстр з Дрэздана Шэрбер прывез сюды узорыы заходнееўрапейскіх люстэрак.

Вырабляліся 4-баковыя, - пяці, шасці, авальныя, з выгнутамі абрысамі – ракако. Дэкор рам. Афарбоўка. Гравіроўка.