Перевод 17 текстов с русского на белорусский язык (Причины изучения истории. Отличие мудрости от ума), страница 7

Здольнасцi фармiруюцца i развiваюцца  з  анатомна-фiзiялагiчных  задаткаў

чалавека i  выяўляюцца  ў  хуткасцi,  глыбiнi  i  трываласцi  авалодвання

спосабамi i прыёмамi дзейнасцi.

     Павышэнне жыццёвай актыўнасцi чалавека звязана i са здольнасццю  пе-

раадолець прытому - часавае знiжэнне працаздольнасцi, надыходзячае ў пра-

цэсе працы. Прытома можа быць разумовая i фiзiчная. Першая характэрызуец-

ца знiжэннем прадуктыўнасцi разумовй працы падзеннем увагi,  запавольван-

нем мыслення. Фiзiчнае стамленне характарызуецца знiжэннем цяглiчнай  мо-

цы, запавольваннем рухаў, парушэннем дакладнасцi  ,  сагласавансцi,  рыт-

мiчнасцi.  Прытома з'яўляецца натуральным, а не хваробным станам.

//---------------------------------------------------------------------//


     Нельзя  не  согласиться  с Леонидом Дайнеко, когда во  вступительном

слове к своему роману "Меч князя Вячки" он говорит:"Тяжело плыть по реке,

имя  которой   История.   Особенно  тяжело   дойти   до  истоков..."  Это

действительно так,  если разговор идет о белорусской истории. На очень уж

бойком месте поселились белорусы,  по верному замечанию Кондрата Крапивы.

С самых древних времен на их земле скрещивались  важнейшие  международные

пути, и всегда она была лакомым куском для разного рода завоевателей:

                          Тут схадзiлiся плямёны

                          Спрэчкi сiлаю канчаць,

                          Каб Багата адароны

                          Мiлы край наш зваяваць.

                                       (Я.Колас.Сымон-музыка)

     И  от  Белоруссии  эти   войны  требовали   не  только  неисчислимых

человеческих жертв и  материальных потерь.  Завоеватели  хорошо  понимали

вдохновляющее  значение   исторической  памяти   для  народа,   для   его

освободительной борьбы  и, стремясь удержать  его под своей  властью, они

старались уничтожить все, что говорило о его славном прошлом. Разрушались

древние замки и храмы, сжигались летописи и книги- всё, что напоминало бы

о  ратных  и  духовных  подвигах  предков.  Такая  политика и  привела  к

появлению  "белых пятен"  в  белорусской  истории,  что, в свою  очередь,

открывало  широкую  возможность  для  её  фальсификации,  а  то  и  вовсе

зачеркиванию её.

//---------------------------------------------------------------------//

     Нельга не згадзiцца з Леанiдам Дайнэка, калi  ў  уступным  слове  да

свайго Раману "Меч князя Вячкi" ён гаварыць: "Цяжка плысцi па  рацэ,  iмя

якой Гысторыя. Асаблiва цяжка дайсцi да вытокаў..."  Гэта  сапраўды  так,

калi размова iдзе аб  беларускай  гысторыi.  На  вельмi  ж  бойкiм  месцы

пасялiлiся  беларусы,  па  вернай  заўвазе  Кандрата  Крапiвы.  З   самых

старажытных часоў на  iх  зямлi  перакрыжоўвалiся  важнейшыя  мiжнародныя

шляхi, i заўсёды яна была ласым шматком для рознага рода заваёўнiкаў:

                          Тут схадзiлiся плямёны

                          Спрэчкi сiлаю канчаць,

                          Каб багата адароны

                          Мiлы край наш зваяваць.

                                       (Я.Колас.Сымон-музыка)

     I ад Беларусi гэтыя войны патрабавалi не толькi  непералiчных  чала-

вецкiх ахвяр i матэрыяльных страт. Заваёўнiкi добра  разумелi  натхняючае

сэнс гiстарычнай памяцi для  народа,  для  яго  вызваленчай  барацьбы  i,

iмкнучыся ўтрымаць яго пад сваёй уладай, яны iмкнулiся знiшчыць усе,  што

гаварыла аб яго слаўным мiнулым. Разбуралiся старажытныя палацы i  храмы,

спальвалiся летапiсу i кнiгi - усё, штоб нагадвала аб ратных  i  духоўных

подзвiгах продкаў. Такая палiтыка i прывяла к узнiкненню "белых плямаў" у

Беларускай гысторыi, што, у сваю чаргу, адчыняла шырокую  магчымасць  для

яе фальсiфiкацыi, а то i зусiм закрэслiванню яе.


//---------------------------------------------------------------------//

     Во  второй  половине XX  века  перед  человечеством  встала  сложная

проблема- как усилить свою интеллектуальную мощь? Решить эту задачу можно

только    путём    автоматизации    умственного    труда     с    помощью