3 восенi 1939 года да лета 1941 польсхае падполле мела выраэны антысавецкi характер, хоць i не маг по весцi шырокай узброенай барацьбы — адносiны ж "саветау" не толькi да падполля, але да палякау уаогуле выэначалiся самымi жорсткмi рэпрэсiямi. У першай фазе акупацыi палякi замацавалiся у паднямецкай адмiнiстрацыi i палiцыi, узялi своеасаблiвы рэванш, помсцячы ус», каго падазравалi ? - непрыхiльнасцi да палякау у 1939—41. Паэней стаука немцау на беларускi нацьыналiзм i "Полен-акцiон" 1942—43 гадоу прывяла да крайняга абвастрэння польска-беларускага кан-флiiсгу, але слрыяла як хуткаму росту iюрагау АК, так i першым кантактам польскай i савец-кай партызанкi. Але гэтыя кантакты выклiкалi-ся не агулышмi сiмпатыямi i нават не наяунас-цю агульнага ворага (немцы i беларусы э нямецкiх устаноу), але толькi ваеннай неабход-насцю — да. сулрацоунiцтва даходзiла толькi тады, калi iншага выйсця абодва бакi н* бачылi. Адносны нейтралiтэт захоувауся да лета 1943 года, калi выбухнуу канфлiкт памiж СССР i лондансхiм польскiм урадам, а ЦШПР выдау дырэктыву пра развiццё савецкай партызанкi на Беларусi i раззбраенне усiх атрадау, якiя не падпарадкоувалiся савецкаму канандаванню. 3 восенi 1943 года уэброеныя сутычкi памiж АК i "саветамi" сталi рэгулярны-мi. Зiмой 1943—44 гадоу дайшло да шырокiх кантактау памiж вышэйааямГчынамi акупацый-най адмiнiстрацыi, СС i Вермахта з палявымi камандзiрамi АК, забеспячэння палякау нямец-кай зброяй i адкрытага супрацоунiцтва — гэтаму не здолела (н« х»цела?) перашкодзiць нават Галоуная Камендатура АК у Варшаве. 'Але ^ сувязi з падрыхтоукай акцыi 'Бура* з лета 1944 года батальёны АК аднавiлi узброе-ныя налады на немцау, а пасля прарыву нямец-кага фронту спрабавалi самастойна заняць Вiльню. Канфлiкт савецкага камандавання з палкоунiкам А.Крыжаноускiм-"Вiлькам", якi дабiвауся фармiравамня польскай дывiзii i . аднаулен ня польскай адмiнiстрацыi, падпа-радкаваных Лондану, прывёу да адкрытых баёу памiж Чырвонай Армiяй i АК, калi апош-няя адмовiлася скласцiзброю. Гэта прывяло да "вяртання у падполле" i партызанскай вайны супраць камунiстычных уладау СССР i Поль-шчы 9 наступныя дзесяць гадоу. Вось асноуныя этапы АК-оускага руху.
Але пры усiх зменах палiтычнага стамо-вiшча i тактыкi АК я* дзаннасць заусiды была выраэйа амтыбеларускай, была працягам iншымi сродкамi самацыйнай палi-тыкi" II Рэчы Паспалiтай.
Армiя Краева была апошняй с спробай захаваць "польскасць" "на крэсах" — гэта сутнасць таго, што хаваецца над iдэалогіяй тых часоу, баявымi дзённiкамi, дакументамi архiвау i мемуарамі непасрадных удзельнiкаў тых падзей з усіх магчымых бакоў.
Ахвяры вайны — так. Але "нацыянальныя героi"?I Што датычыцца наймет iя 'банды', то гэта зразумелае перабольшанне для 1942—44 гадоу, калi АК дэейнiчала фактычна як рэгу-лярная армiя. Але уапошнiя гады i на падсавец-кай Беларусi, i на Беласточчыне "iндывiдуаль-ны тэрор супраць чырвоных" выглядау як самы натуральны разбой на нач ной дарозе. Гэта ужо не мае нiчога агульнага нааат з палiтычнымi поглядамi.
Дарэчы, у самой Польшчы пiшучыя пра АК (у тым лiку самi ветэраны польскага падполля i партызанкi), як П.Лiсевiч, Р.Кораб-Жэбрык i iншыя, падаюць тыя ж самыя факты пра "Рагнэра", "Гуру” i другiх камандзiрау АК, якiя супрацоунiчалi з немцамі — а тут, "на красах", пачынаецца крыкi вось не было такога — i кропка! Наiуны разлiк, што тут усе пагалоуна блытаюць АК з даваеннай польскай армiяй цi з армiяй Андэрса 1941—45 гадоу...
Армiя Краiва — гэта гiсторыя. Там нiчога не пераменiш i не перапiшаш.
А калягiстарычныя гульнi у камбатанцкiя з'езды, шумныя манiфестацыi, настальгiчныя артыкулы, калектыуныя лiсты, ананiмныя зван-кi з пагрозамi — гэта ужо прыкметы нашага часу... [2]
Літаратура:
1. Гісторыя Беларусі: У 2 т. Мн., 2000, Т.2;
2. “Звязда”, 1994, 2 снежня.
Уважаемый посетитель!
Чтобы распечатать файл, скачайте его (в формате Word).
Ссылка на скачивание - внизу страницы.